درحالیکه اروپایی‌ها و آمریکا از ارائه آخرین پیشنهاد خود برای احیای برجام صحبت می‌کنند، احیای این توافق جهانی در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
تاریخ انتشار :دوشنبه ۲۴ مرداد ۱۴۰۱ ساعت ۱۳:۳۴
۰
به گزارش مردم فردا،رویترز می‌نویسد: ایران و آمریکا تلاش می‌کنند بر نقاط اختلاف خود در برجام غلبه کنند. این درحالی است که مذاکرات پایان یافته و به مرحله بسیار حساس و پایانی رسیده است. اروپا می‌گوید متن نهایی آماده است که در اختیار دو طرف قرار گرفته است. آنچه مشخص شده این است که آمریکا متن را پذیرفته اما ایران هنوز اعلام نظر قطعی در مورد متن نهایی نکرده است. با این حال دو طرف تا اینجای کار بر سر سه موضوع اساسی، هنوز اختلاف دارند.
ردپای اورانیوم
ایران اصرار دارد که توافق هسته ای تنها در صورتی قابل نجات است که آژانس بین المللی انرژی اتمی (IAEA) ادعاهای خود در مورد فعالیت هسته ای تهران را کنار بگذارد. واشنگتن و دیگر قدرت های غربی تقاضای تهران را خارج از محدوده احیای توافق می دانند.
در ژوئن، شورای حکام 35 کشوری ناظر هسته ای سازمان ملل متحد با اکثریت قاطع قطعنامه ای را که توسط ایالات متحده، فرانسه، بریتانیا و آلمان تهیه شده بود، تصویب کرد که در آن از ایران به دلیل ناتوانی در توضیح آثار اورانیوم یافت شده در سه سایت اعلام نشده انتقاد کرد.
ایران با گسترش بیشتر غنی‌سازی اورانیوم زیرزمینی خود با نصب آبشارهای سانتریفیوژهای پیشرفته‌تر کارآمدتر و همچنین با حذف اساساً تمام تجهیزات نظارتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که بر اساس قرارداد 2015 نصب شده بود، واکنش نشان داد، اقدامی که توسط رافائل گروسی، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به‌عنوان یک «ضربه مهلک» به احیای توافق توصیف شد.
ضمانت های الزام آور
تهران به دنبال تضمینی است که «هیچ دولتی در ایالات متحده» از پیمان احیا شده خارج نخواهد شد.
اما رئیس جمهور جو بایدن نمی تواند این قول را بدهد زیرا توافق هسته ای یک تفاهم سیاسی غیر الزام آور است و نه یک معاهده الزام آور قانونی.
بسیاری از سناتورهای جمهوری خواه از توافق هسته ای متنفرند و حتی برخی از دموکرات ها با آن مخالفند.
رویترز در ادامه مدعی شد: به گفته دو مقام ایرانی، تهران راه‌حل‌هایی را پیشنهاد کرده است، مانند جریمه‌های مالی برای شرکت‌های غربی که ممکن است در صورت لغو مجدد واشنگتن، قرارداد خود را با تهران پایان دهند.
حذف سپاه از لیست گروه‌های تروریستی خارجی
رویترز در بخش پایانی این نوشتار مدعی شد: در ماه ژوئن، یک مقام ایرانی و یک مقام اروپایی گفتند که این خواسته از روی میز برداشته شده است تا به دیپلماسی فرصت داده شود. منابع متعددی به رویترز گفتند که ایران پذیرفته است که پس از احیای پیمان 2015 در این مورد بحث کند، اما در ازای آن خواستار رفع تحریم‌ها علیه برخی واحدهای اقتصادی سپاه پاسداران شده است.
این درحالی است که مقامات ایرانی همواره تاکید کرده‌اند که تحریم‌های غیرقانونی علیه سپاه باید برداشته شود.
برزخ احیای برجام؛ به نفع ایران و آمریکا
به گزارش ایسنا؛ خبرگزاری رویترز همچنین در گزارشی درباره مذاکرات احیای توافق هسته‌ای نوشت، طبق نظر دیپلمات‌ها، تحلیلگران و مقامات رسمی، چه تهران و واشنگتن پیشنهاد «آخر» اتحادیه اروپا را برای احیای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ بپذیرند و چه نپذیرند، هیچ یک از آن‌ها پایان توافق را اعلام نخواهند کرد، چون حفظ آن در راستای منافع دو طرف است.
رویترز در ادامه می‌نویسد: هیچ راه بدیهی یا آسانی جز توافق برای دولت بایدن وجود ندارد تا بتواند برنامه هسته‌ای ایران را کنترل کند. ایران تحت این توافق، برنامه هسته‌ای‌اش را در ازای لغوتحریم‌های اقتصادی آمریکا، سازمان ملل و اتحادیه اروپا محدود کرده بود. به کار بستن فشار اقتصادی برای وادار کردن ایران به محدودسازی بیشتر برنامه هسته‌ای‌اش، کاری که دونالد ترامپ، رییس جمهور پیشین آمریکا پس از ترک توافق در سال ۲۰۱۸ انجام داد، با وجود کشورهایی مانند هند و چین که همچنان در حال خریداری نفت ایران هستند، کار سختی خواهد بود.
در گزارش رویترز ادعا شده است: بالا رفتن قیمت نفت در نتیجه حمله روسیه به اوکراین و حمایت علنی مسکو از تهران، از نظر اقتصادی و سیاسی جانی تازه به ایران بخشیده است که موجب شده مقامات ایران فکر کنند می‌توانند منتظر بمانند. یک دیپلمات اروپایی که می‌خواست نامش فاش نشود، در این باره گفت، «هر دو طرف مشکلی با تحمل وضع فعلی ندارند».
در ادامه گزارش رویترز آمده است: یک مقام ارشد ایرانی که می‌خواست نامش فاش نشود، در این باره گفت، «ما هیچ عجله‌ای نداریم. نفتمان را می‌فروشیم، تجارت معقولی با بسیاری از کشورها، از جمله کشورهای همسایه داریم، دوستان خودمان را داریم، از جمله روسیه و چین که رقیب واشنگتن هستند... برنامه هسته‌ای‌مان هم در حال پیشرفت است. چرا باید عقب‌نشینی کنیم؟»
رویترز در ادامه مطرح کرد: دیپلمات‌های منطقه می‌گویند، اتحادیه اروپا به طرفین مذاکرات گفته انتظار دارد تا ۱۵ اوت[۲۴ مرداد] به پیشنهاد آخر مطرح شده پاسخ بدهند، اگرچه چنین چیزی تایید نشده است. هنوز هیچ نشانه‌ای دال بر این وجود ندارد که ایران قصد دارد متن پیشنهادی اتحادیه اروپا را بپذیرد. آمریکا گفته، آماده نهایی کردن توافقی بر اساس پیشنهادات اتحادیه اروپاست. یک مقام ارشد ایرانی دیگر نیز در این باره گفت، «جنگ اوکراین، قیمت‌های بالای نفت، تنش‌های بالاگرفته میان واشنگتن و چین، موازنه سیاسی را بر هم زده است. بنابراین، زمان برای ایران اهمیتی ندارد.»
در این گزارش همچنین آمده است: مقامات آمریکایی پس از ماه‌ها تاکید بر این که زمان رو به اتمام است، تجدید نظر کرده و حالا می‌گویند، تا زمانی که احیای توافق در راستای منافع ملی آمریکا باشد، به دنبال آن خواهند بود، یعنی قاعده‌ای بدون ظرب‌الاجل. بایدن که یک دموکرات است، اگر توافق را پیش از انتخابات میان دوره‌ای ۸ نوامبر احیا کند که امکان دارد آن موقع، حزب او کنترل هر دو حزب کنگره را از دست بدهد، یقینا از سوی جمهوری‌خواهان به باد انتقاد گرفته خواهد شد. دنیس راس، دیپلمات پیشین آمریکایی می‌گوید، «اگر ایرانی‌ها همین فردا بیایند بگویند، باشد، ما توافق روی میز را می‌پذیریم، ما این کار را علیرغم در پیش بودن انتخابات میان‌دوره‌ای انجام می‌دهیم. این طور نیست که دولت توافق را به عنوان بهترین توافق کنترل تسلیحاتی جار می‌زند. موضعشان در واقع این است که حداقل، این بهترین گزینه بدی است که برایشان مقدور است.»
رویترز در پایان به نقل از هنری رم، تحلیلگر کروه اوراسیا نوشت: هم آمریکا و هم ایران دلایل محکمی برای حفظ توافق دارند، اگرچه هیچ یک از آن‌ها تمایلی به دادن امتیازاتی که واقعا احیای آن را تسهیل خواهد کرد، ندارند. معلوم نیست که مقامات ایران تصمیم گرفته‌اند توافق را احیا کنند یا هنوز تصمیم قاطعی نگرفته‌اند، اما در هر حال، ادامه دادن در این برزخ، احتمالا در راستای منافعشان است. این واقعیت که غرب مدت‌هاست تهدید می‌کند زمان رو به اتمام است، احتمالا اعتبار و باورپذیری آن را در پافشاری بر این که توافق روی میز، نهایی و غیرقابل مذاکره است، زیر سوال برده.
ردپای اورانیوم
ایران اصرار دارد که توافق هسته ای تنها در صورتی قابل نجات است که آژانس بین المللی انرژی اتمی (IAEA) ادعاهای خود در مورد فعالیت هسته ای تهران را کنار بگذارد. واشنگتن و دیگر قدرت های غربی تقاضای تهران را خارج از محدوده احیای توافق می دانند.
در ژوئن، شورای حکام 35 کشوری ناظر هسته ای سازمان ملل متحد با اکثریت قاطع قطعنامه ای را که توسط ایالات متحده، فرانسه، بریتانیا و آلمان تهیه شده بود، تصویب کرد که در آن از ایران به دلیل ناتوانی در توضیح آثار اورانیوم یافت شده در سه سایت اعلام نشده انتقاد کرد.
ایران با گسترش بیشتر غنی‌سازی اورانیوم زیرزمینی خود با نصب آبشارهای سانتریفیوژهای پیشرفته‌تر کارآمدتر و همچنین با حذف اساساً تمام تجهیزات نظارتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که بر اساس قرارداد 2015 نصب شده بود، واکنش نشان داد، اقدامی که توسط رافائل گروسی، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به‌عنوان یک «ضربه مهلک» به احیای توافق توصیف شد.
ضمانت های الزام آور
تهران به دنبال تضمینی است که «هیچ دولتی در ایالات متحده» از پیمان احیا شده خارج نخواهد شد.
اما رئیس جمهور جو بایدن نمی تواند این قول را بدهد زیرا توافق هسته ای یک تفاهم سیاسی غیر الزام آور است و نه یک معاهده الزام آور قانونی.
بسیاری از سناتورهای جمهوری خواه از توافق هسته ای متنفرند و حتی برخی از دموکرات ها با آن مخالفند.
رویترز در ادامه مدعی شد: به گفته دو مقام ایرانی، تهران راه‌حل‌هایی را پیشنهاد کرده است، مانند جریمه‌های مالی برای شرکت‌های غربی که ممکن است در صورت لغو مجدد واشنگتن، قرارداد خود را با تهران پایان دهند.
حذف سپاه از لیست گروه‌های تروریستی خارجی
رویترز در بخش پایانی این نوشتار مدعی شد: در ماه ژوئن، یک مقام ایرانی و یک مقام اروپایی گفتند که این خواسته از روی میز برداشته شده است تا به دیپلماسی فرصت داده شود. منابع متعددی به رویترز گفتند که ایران پذیرفته است که پس از احیای پیمان 2015 در این مورد بحث کند، اما در ازای آن خواستار رفع تحریم‌ها علیه برخی واحدهای اقتصادی سپاه پاسداران شده است.
این درحالی است که مقامات ایرانی همواره تاکید کرده‌اند که تحریم‌های غیرقانونی علیه سپاه باید برداشته شود.
برزخ احیای برجام؛ به نفع ایران و آمریکا
به گزارش ایسنا؛ خبرگزاری رویترز همچنین در گزارشی درباره مذاکرات احیای توافق هسته‌ای نوشت، طبق نظر دیپلمات‌ها، تحلیلگران و مقامات رسمی، چه تهران و واشنگتن پیشنهاد «آخر» اتحادیه اروپا را برای احیای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ بپذیرند و چه نپذیرند، هیچ یک از آن‌ها پایان توافق را اعلام نخواهند کرد، چون حفظ آن در راستای منافع دو طرف است.
رویترز در ادامه می‌نویسد: هیچ راه بدیهی یا آسانی جز توافق برای دولت بایدن وجود ندارد تا بتواند برنامه هسته‌ای ایران را کنترل کند. ایران تحت این توافق، برنامه هسته‌ای‌اش را در ازای لغوتحریم‌های اقتصادی آمریکا، سازمان ملل و اتحادیه اروپا محدود کرده بود. به کار بستن فشار اقتصادی برای وادار کردن ایران به محدودسازی بیشتر برنامه هسته‌ای‌اش، کاری که دونالد ترامپ، رییس جمهور پیشین آمریکا پس از ترک توافق در سال ۲۰۱۸ انجام داد، با وجود کشورهایی مانند هند و چین که همچنان در حال خریداری نفت ایران هستند، کار سختی خواهد بود.
در گزارش رویترز ادعا شده است: بالا رفتن قیمت نفت در نتیجه حمله روسیه به اوکراین و حمایت علنی مسکو از تهران، از نظر اقتصادی و سیاسی جانی تازه به ایران بخشیده است که موجب شده مقامات ایران فکر کنند می‌توانند منتظر بمانند. یک دیپلمات اروپایی که می‌خواست نامش فاش نشود، در این باره گفت، «هر دو طرف مشکلی با تحمل وضع فعلی ندارند».
در ادامه گزارش رویترز آمده است: یک مقام ارشد ایرانی که می‌خواست نامش فاش نشود، در این باره گفت، «ما هیچ عجله‌ای نداریم. نفتمان را می‌فروشیم، تجارت معقولی با بسیاری از کشورها، از جمله کشورهای همسایه داریم، دوستان خودمان را داریم، از جمله روسیه و چین که رقیب واشنگتن هستند... برنامه هسته‌ای‌مان هم در حال پیشرفت است. چرا باید عقب‌نشینی کنیم؟»
رویترز در ادامه مطرح کرد: دیپلمات‌های منطقه می‌گویند، اتحادیه اروپا به طرفین مذاکرات گفته انتظار دارد تا ۱۵ اوت[۲۴ مرداد] به پیشنهاد آخر مطرح شده پاسخ بدهند، اگرچه چنین چیزی تایید نشده است. هنوز هیچ نشانه‌ای دال بر این وجود ندارد که ایران قصد دارد متن پیشنهادی اتحادیه اروپا را بپذیرد. آمریکا گفته، آماده نهایی کردن توافقی بر اساس پیشنهادات اتحادیه اروپاست. یک مقام ارشد ایرانی دیگر نیز در این باره گفت، «جنگ اوکراین، قیمت‌های بالای نفت، تنش‌های بالاگرفته میان واشنگتن و چین، موازنه سیاسی را بر هم زده است. بنابراین، زمان برای ایران اهمیتی ندارد.»
در این گزارش همچنین آمده است: مقامات آمریکایی پس از ماه‌ها تاکید بر این که زمان رو به اتمام است، تجدید نظر کرده و حالا می‌گویند، تا زمانی که احیای توافق در راستای منافع ملی آمریکا باشد، به دنبال آن خواهند بود، یعنی قاعده‌ای بدون ظرب‌الاجل. بایدن که یک دموکرات است، اگر توافق را پیش از انتخابات میان دوره‌ای ۸ نوامبر احیا کند که امکان دارد آن موقع، حزب او کنترل هر دو حزب کنگره را از دست بدهد، یقینا از سوی جمهوری‌خواهان به باد انتقاد گرفته خواهد شد. دنیس راس، دیپلمات پیشین آمریکایی می‌گوید، «اگر ایرانی‌ها همین فردا بیایند بگویند، باشد، ما توافق روی میز را می‌پذیریم، ما این کار را علیرغم در پیش بودن انتخابات میان‌دوره‌ای انجام می‌دهیم. این طور نیست که دولت توافق را به عنوان بهترین توافق کنترل تسلیحاتی جار می‌زند. موضعشان در واقع این است که حداقل، این بهترین گزینه بدی است که برایشان مقدور است.»
رویترز در پایان به نقل از هنری رم، تحلیلگر کروه اوراسیا نوشت: هم آمریکا و هم ایران دلایل محکمی برای حفظ توافق دارند، اگرچه هیچ یک از آن‌ها تمایلی به دادن امتیازاتی که واقعا احیای آن را تسهیل خواهد کرد، ندارند. معلوم نیست که مقامات ایران تصمیم گرفته‌اند توافق را احیا کنند یا هنوز تصمیم قاطعی نگرفته‌اند، اما در هر حال، ادامه دادن در این برزخ، احتمالا در راستای منافعشان است. این واقعیت که غرب مدت‌هاست تهدید می‌کند زمان رو به اتمام است، احتمالا اعتبار و باورپذیری آن را در پافشاری بر این که توافق روی میز، نهایی و غیرقابل مذاکره است، زیر سوال برده.
mardomefarda.ir/vdcae6n6.49n6m15kk4.html
منبع : شفقنا
