به گزارش مردم فردا،با وجودی که کمتر از یک هفته از آغاز مدارس می‌گذرد، اما گرانی سرویس مدارس و حواشی پیرامون آن باعث شده که برخی خانواده‌ها همچنان برای رفت‌وآمد ایمن فرزندانشان دغدغه‌های جدی داشته باشند. حالا براساس اعلام وزیر آموزش و پرورش این هزینه‌ها تا حدودی کاهش پیدا کرده و بررسی‌های همشهری از 2سایت ارائه خدمات در حوزه سرویس ایاب و ذهاب دانش‌آموزان (sns.tehranedu.ir و سپند) هم نشان می‌دهد مبالغی که تا همین یک هفته پیش در قراردادهای سرویس مدارس اعلام می‌شد حالا کاهش 3 تا 4میلیون تومانی یافته است؛ هر چند که با همین نرخ جدید هم مسیر 7.5کیلومتری خانه تا مدرسه هم چیزی حدود 8 تا 9میلیون تومان آب می‌خورد و این رقم برای مسافت‌های بیش از 15کیلومتر با برآورد ترافیک به 20میلیون تومان هم می‌رسد! اما یک مشکل دیگر هم وجود دارد؛ انصراف رانندگانی که با کاهش قیمت‌ها دیگر مایل به همکاری رسمی با سامانه‌های تردد دانش‌آموزی نیستند. این در حالی است که با وجود کاهش‌ قیمت‌ها، خانواده‌ها همچنان از پس هزینه‌های سرویس مدرسه برنمی‌آیند و به‌گفته خودشان اگر با رانندگان توافق شخصی داشته باشند، هزینه‌هایشان نسبت به قیمت‌های فعلی اعلام شده در سامانه‌ بسیار کمتر خواهد شد. حالا بسیاری از فعالان حوزه آموزش و پرورش از این وضعیت نگران هستند و معتقدند در توافق مستقیم خانواده‌ها و رانندگان، صلاحیت آنها و کیفیت خدماتی که ارائه می‌کنند، بررسی نمی‌شود و در این توافق‌های شخصی و بدون نظارت، کیفیت فدای قیمت‌های ارزان‌تر خواهد شد. این در حالی است که سرویس مدارس تا پیش از پاندمی کووید-19 دست‌کم یک‌میلیون‌و۳۰۰هزار دانش‌آموز شهری و حدود ۲۵۰هزار دانش‌آموز روستایی را جابه‌جا می‌کرد، اما آمار این دانش‌آموزان در سالی که آموزش‌ها حضوری برقرار شده، هنوز مشخص نیست و گرانی سرویس مدارس در سامانه‌های اعلام شده از سوی وزارت کشور و آموزش و پرورش، بسیاری از خانواده‌ها را در امضای چنین قراردادهایی با مشکل مواجه کرده است.

قیمت‌ها همچنان گران است 
هفته آخر شهریور بود که محمدرضا ولی‌زاده، رئیس اداره توسعه انجمن‌های اولیا و مربیان سراسر کشور از افزایش 25درصدی هزینه سرویس مدارس خبر داد. همان زمان البته احمد محبی، دبیر کارگروه ماده18 سرویس حمل‌ونقل دانش‌آموزان این افزایش را 35درصد اعلام کرد، اما هر چه بود، قیمت سرویس‌ مدارس برای تردد یک‌سال تحصیلی دانش‌آموزان تقریبا از 8میلیون شروع می‌‌شد و به 25میلیون تومان هم می‌رسید؛ رقمی که در توان بسیاری از خانواده‌ها به‌ویژه آنهایی که چند فرزندی هستند، نبود. اعتراض خانواده‌ها با واکنش وزیر آموزش و پرورش همراه شد. او 30شهریور اعلام کرد: در این‌باره بررسی‌های لازم انجام شده و نرخ سرویس مدارس کاهش پیدا کرده است. یوسف نوری در این‌باره گفته بود: «نرخ سرویس مدارس درصد قابل‌توجهی کاهش پیدا کرده و اگر مبالغ اضافه‌ای از مردم دریافت شده، باید برگردانده شود.» بسیاری از این خانواده‌ها هم در گفت‌وگو با همشهری کاهش این هزینه سامانه وزارت کشور و آموزش و پرورش را تأیید کردند، اما به‌گفته خودشان همین مبالغ کاهش یافته هم خارج از توان اقتصادی‌شان است. پدر یک دانش‌آموز دبیرستانی در این‌باره می‌گوید: «هزینه سرویس مدرسه فرزندم از میدان پونک به خیابان پیامبر حدود 11میلیون تومان بود و حالا 8.5میلیون تومان شده، اما راننده‌ای که با او توافق کرده‌ایم برای همین مسیر حدود 5میلیون و 400هزار تومان می‌گیرد. ترجیح می‌دهم این 3میلیون باقیمانده را برای کلاس‌های دیگر فرزندم خرج کنم.» مادر 2دانش‌آموز که به‌گفته خودش ساکن منطقه22 و حوالی دریاچه چیتگر است هم کاهش این قیمت‌ را چندان مؤثر نمی‌داند و می‌گوید: «دخترانم در مقاطع اول دبیرستان و دوم دبستان تحصیل می‌کنند. زمان ثبت‌نام دختر اولم، مدیر مدرسه به ما اعلام کرد که در سامانه sns.tehranedu.ir ثبت‌نام کنیم. ابتدا 14میلیون تومان هزینه سرویس تعیین کردند و چند روز بعد شد 12میلیون تومان. دوشنبه گذشته مدیر مدرسه به ما اعلام کرد دوباره قیمت را در سایت بررسی کنیم. حالا قیمت به 8میلیون‌و600هزار تومان رسیده که واقعا نسبت به مبلغ اولیه مناسب‌تر است، اما برای دختر دیگرم که دبستانی است این مبلغ کاهش چندانی ندارد؛ قبلا 10میلیون‌و200هزار تومان بود و حالا شده 9میلیون‌و600هزار تومان.» به‌گفته او، تامین 17، 18میلیون تومان پول برای سرویس مدرسه واقعا سخت است: «برای فرزند بزرگ‌مان ثبت‌نام نهایی را با همان حدود 8میلیون تومان انجام دادیم، اما برای دختر کوچک‌مان با یک راننده ون به توافق رسیده‌ایم که 5میلیون‌و600هزار تومان می‌گیرد. این هزینه به‌صرفه‌تر است، اما مدیر دبستان به ما می‌گوید این اقدام خطرناک است؛ چون صلاحیت چنین رانندگانی مورد بررسی قرار نمی‌گیرد و هر اتفاقی که برای دانش‌آموزان رخ بدهد، مسئولیت مستقیم آن با خانواده‌ها خواهد بود.»‌ این در حالی است که امسال پیش‌بینی می‌شود خانواده‌ها به‌دلیل شناور شدن ساعات کاری نیاز بیشتری به استفاده از سرویس مدارس داشته باشند؛ به‌عنوان مثال در شهر تهران و براساس اعلام استانداری، ساعت آغاز به‌کار مدارس ابتدایی از ۸:۳۰ و مدارس متوسطه از ۷:۳۰ است. ساعت آغاز به‌کار کارمندان دولت هم حدود ۷:۳۰ صبح اعلام شده و این وضعیت باعث می‌شود بسیاری از خانواده‌ها به‌ویژه در مقطع دبستان، ناگزیر به استفاده از سرویس مدارس باشند، اما چالش جدی همان هزینه‌هاست. مادر یکی از دانش‌آموزان هم در این‌باره می‌گوید: «ما در شهرک المپیک زندگی می‌کنیم و مدرسه پسرم حوالی میدان پونک است. باید 18میلیون تومان هزینه سرویس مدرسه بدهم. پیش از شیوع کرونا خودم او را به مدرسه می‌بردم، اما حالا باید ساعت7:30 در اداره باشم و نمی‌توانم فرزندم را ساعت6:30 پشت در مدرسه رها کنم.» 

راننده‌ها هم راضی نیستند 
مشکل اما تنها به گرانی‌های سرویس مدارس برای خانواده‌ها ختم نمی‌شود. حالا با اصلاح و کاهش قیمت‌ها، پیمانکاران و رانندگانی که پیش از این با مبالغ هنگفت‌تری قرارداد یک‌سال تحصیلی برای جابه‌جایی دانش‌آموزان را بسته بودند، دیگر مایل به ادامه کار نیستند. خانمی که به‌گفته خودش ماشین 206صفر دارد و امسال تصمیم گرفته راننده سرویس مدرسه باشد، به همشهری می‌گوید: «با یک شرکت پیمانکار قرارداد داشتم و قرار بود برای 2شیفت 7:15 و 14:30 ماهانه یک میلیون و 800هزار تومان پول بگیرم، اما حالا گفته‌اند این مبلغ یک‌میلیون تومان شده است. ما بیمه نداریم، استهلاک ماشین و سایر هزینه‌ها هم محاسبه نمی‌شود. اصلا به‌صرفه نیست که برای ماهی یک‌میلیون تومان این کار را انجام دهم.» راننده دیگری هم می‌گوید: «دلیل این همه تصمیم‌گیری‌های متغیر را نمی‌دانیم. اعلام کردند برای مسیر 2کیلومتری تا پایان خرداد سال آینده می‌توانیم حداقل 9میلیون تومان قرارداد ببندیم، اما حالا می‌گویند 5میلیون‌و 600 تومان. اصلا ارزش ندارد با شرایط سختی که برای رانندگان سرویس مدارس می‌گذارند با این مبالغ کار کنیم. امسال پرداختی‌ خانواده‌ها را هم قسطی کرده‌اند و اگر وسط ماه تصمیم بگیرند که دیگر از سرویس استفاده نکنند، ما هیچ کاری از دست‌مان برنمی‌آید. این شرایط عادلانه نیست و تکلیف‌مان را نمی‌دانیم.» این مسائل را پیمانکاران سرویس‌دهی برای مدارس هم تأیید می‌کنند. یک نفر از آنها می‌گوید: «هزینه سرویس مدارس را در ابتدا 3برابر کردند و حالا دوباره کاهش داده‌اند و راننده‌ها دیگر راضی به‌کار با این قیمت‌های ارزان‌تر نیستند. مدیران شهرداری می‌دانستند که این مبالغ زیاد است و موجب اعتراض خانواده‌ها می‌شود، اما آن را تصویب کردند و حالا که دوباره رأی به کاهش آن داده‌اند، نمی‌توانیم رانندگان را راضی به ادامه کار کنیم. تمام فعالیت‌های سرویس مدارس هم از طریق سامانه انجام می‌شود و خانواده‌ها می‌توانند بخشی از مبلغ را در ابتدا و باقیمانده را به‌صورت ماهانه پرداخت کنند، اما هیچ الزام و تعهدی به قرارداد ندارند و هر زمان بخواهند می‌توانند سرویس مدرسه را کنسل کنند. این مسئله به نفع ما و رانندگان نیست.»  به‌گفته این فعال حوزه حمل‌ونقل، برخی رانندگان پول قراردادها را برگردانده و حاضر به ادامه همکاری هم نیستند. آنها خودشان با خانواده‌ها توافق می‌کنند و در این میان درصدهایی که برای بیمه و مالیات و سهم آموزش و پرورش به‌صورت قانونی از آنها کسر می‌شود را نمی‌دهند. در این‌باره یکی از رانندگان منطقه پردیس می‌گوید: «برای ثبت‌نام در سامانه تردد دانش‌آموزان هفت خان رستم را باید سپری کنیم. اگر تمام شرایط را هم داشته باشیم آنقدر کسری می‌خوریم که اصلا به‌صرفه نیست. 3درصد به مدرسه، یک‌درصد به آموزش و پرورش، یک‌درصد به بیمه و موارد دیگر؛ به همین دلیل امسال تصمیم گرفتم خودم به‌صورت مستقل کار کنم. با 5خانواده توافق کرده‌ام و از هر دانش‌آموز ماهانه 450هزار تومان می‌گیرم.»‌ خانم راننده دیگری هم محدوده کاری‌اش را شهرک ولیعصر به خیابان‌های اطراف اعلام می‌کند. به‌گفته او، هزینه سرویس مدرسه از همین شهرک تا خیابان عبدل‌آباد 1.5میلیون تومان برای هر ماه است: «قیمت‌ها امسال خیلی گران شده، همین مسیر را همکاران من 2میلیون می‌گیرند، اما من هم کمتر می‌گیرم و هم بیشتر از 3دانش‌آموز قبول نمی‌کنم.» 

کیفیت فدای ارزانی 
مسئولان مدارس هم رقم‌های 7 تا 9میلیون تومانی سرویس مدارس برای مسیرهای 5 تا 10دقیقه‌ای را عادلانه نمی‌دانند و معتقدند که این مسئله باعث آسیب به دانش‌آموزان خواهد شد. سلطانی، مدیر یکی از مدارس تهران درباره آسیب‌های این گرانی به همشهری می‌گوید: «آموزش و پرورش امسال سامانه سپند را طراحی کرده تا خانواده‌ها بتوانند به‌صورت آنلاین در جریان جزئیات سرویس مدارس قرار بگیرند. در این سامانه حتی به رانندگان امتیاز هم داده می‌شود که ملاک ارزیابی آنهاست. اقدام خوبی بود، اما به‌دلیل گرانی، استقبال چندانی نشد. این گرانی‌ها واقعا عجیب و خارج از توان خانواده‌هاست و باعث می‌شود آنها نسبت به استخدام رانندگانی اقدام کنند که صلاحیت‌هایشان برای فعالیت در این حوزه مورد بررسی قرار نمی‌گیرد.» او ادامه می‌دهد: «تردد دانش‌آموزان یکی از مهم‌ترین فرایندهای دوران تحصیل است و باید افرادی در این زمینه به‌کار گرفته شوند که امین و قابل اعتماد باشند. اما به‌نظر می‌رسد که به‌دلیل مشکلات اقتصادی، این شاخص کمرنگ شده است. خانواده‌ها ترجیح می‌دهند فردی آشنا را پیدا کنند و رفت‌وآمد فرزندشان را با نصف قیمتی که در سامانه رسمی وزارت کشور تعیین شده، به او بسپارند.» 
پیش از این هم محمدرضا ولی‌زاده، رئیس اداره توسعه انجمن‌های اولیا و مربیان سراسر کشور از این مسئله ابراز نگرانی کرده و گفته بود: «نگرانی ما این است که خانواده‌ها توجه بیشتری به نرخ‌های کمتر داشته و از ایمنی خودروهای دانش‌آموزی غافل شوند. اگر آزادبرها یا پیمانکاران فاقد برنامه وارد مذاکره شوند، ممکن است نرخ کمتری بدهند، غافل از اینکه آسیب‌های جسمی و روانی که ممکن است بچه‌ها در معرض آن قرار بگیرند، به‌مراتب هزینه‌های جبرانش بیشتر و سخت‌تر است.» او درباره سامانه جدید پایش ناوگان دانش‌آموزی «سپند» هم می‌گوید: «در این سامانه اگر خودرو معاینه فنی‌اش تمام شود، آلارم می‌دهد. راننده اگر متاهل باشد و مجرد شود، هشدار می‌دهد یا بیمه خودرو تمام شود، هشدار می‌دهد. راهور مرتب بر خودروهای سرویس مدرسه ناجا نظارت دارد و اطلاعات وارد سامانه از طرف نهادهای امنیتی مورد پایش قرار می‌گیرد. راننده‌ها سوءپیشینه دارند و از نظر بیماری‌هایی مثل صرع و… مورد آزمایش قرار گرفته‌اند. به علاوه به همه راننده‌ها آموزش‌های لازم ازجمله رانندگی در شرایط سخت آب‌وهوایی را داده‌اند تا احتمال خطر به حداقل برسد.»