به گزارش مردم فردا،بانک مرکزی گزارش داده که در 6 ماه نخست امسال، سرمایه گذاری بخش خصوصی در ساختمان های جدید اگرچه در کل مناطق شهری به بیش از 48 درصد رسیده، اما میزان سرمایه گذاری و نیز رشد آن در تهران با شهرهای بزرگ و همچنین سایر مناطق شهری فاصله قابل توجهی داشته و از آن ها کمتر بوده است. موضوعی که به نظر می رسد عواملی همچون پایین تر بودن قیمت مسکن و در عین حال بالاتر بودن میزان تورم اجاره بها در شهرهای کوچک نسبت به تهران در آن دخیل بوده اند.


داده های اخیر بانک مرکزی، حاکی از این است که در شش ماه نخست سال 1402، میزان سرمایه گذاری در ساختمان های جدید مناطق شهری به قیمت های جاری با افزایش 48.2 درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل روبه‌رو شده و به بیش از 430 هزار میلیارد تومان رسیده است. این در حالی است که طبق داده های مرکز آمار ایران، متوسط شاخص قیمت ها در این دو بازه زمانی رشد حدود 44.6 درصدی داشته (تورم نقطه ای 6 ماهه) و در نتیجه می توان گفت که سرمایه گذاری حقیقی در این بخش افزایش یافته است. بانک مرکزی در همین باره، عملکرد سرمایه گذاری در ساختمان های جدید مناطق شهری به قیمت های ثابت (یعنی با حذف اثر تورم) و در بازه زمانی مذکور را 6 درصد بیان کرده است.

رشد سرمایه گذاری بخش ساختمان در شهرها به 3 برابر تهران رسید
آن‌چه در گزارش بانک مرکزی بیشتر جلب توجه می کند، جدولی است که در آن، رشد سرمایه گذاری بخش خصوصی در ساختمان های جدید به تفکیک سه نوع منطقه شهری در کشور بیان شده است. بر این اساس، درصد تغییر شاخص مذکور در نیمه نخست امسال نسبت به نیمه نخست سال گذشته اگر چه برای تهران 17.5 درصد بوده، اما برای شهرهای بزرگ به 49 درصد و سایر مناطق شهری به 57.8 درصد رسیده است. این یعنی سرعت رشد سرمایه گذاری در شهرهای بزرگ و سایر مناطق شهری نسبت به تهران به ترتیب به حدود 2.8 و 3.3 برابر می رسد.
گزارش مذکور همچنین حاکی از این است که در نیمه نخست امسال، حجم سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در ساختمان های جدید در تهران به حدود 54 هزار میلیارد تومان، در شهرهای بزرگ به حدود 161 هزار میلیارد تومان و در سایر مناطق شهری به بیش از 215 هزار میلیارد تومان رسیده است.  

چرا رشد سرمایه گذاری ساختمان های جدید در شهرهای کوچک بیشتر است؟
در توضیح این که چرا سرعت رشد سرمایه گذاری در ساختمان های جدید در شهرهای کوچک از تهران بیشتر است، به نظر دو نوع تقاضا باید توجه کرد:  
1-تقاضای مصرفی مسکن: تفاوت عجیب قیمت زمین و مسکن در تهران نسبت به سایر نقاط شهری، مسئله‌ای نیست که پنهان بوده باشد. این تفاوت بالا موجب می‌شود تا تقاضاهای مصرفی جدید به‌سادگی نتوانند در تهران پاسخ داده شوند. در نتیجه این نوع تقاضا برای متقاضیانی که امکان آن را دارند، به سوی سایر شهرهای بزرگ رانده می شوند. طبیعتاً این موضوع درباره شهرهای بزرگ و سایر مناطق شهری نیز وجود دارد.
2- تقاضای سرمایه ای: اما در این نوع تقاضا، متقاضیان به بازده سرمایه گذاری که می توان آن را در این‌جا اجاره بهای مسکن دانست، توجه دارند. در این زمینه گزارش 29 آبان دنیای اقتصاد نشان می دهد که تورم اجاره مسکن در شهرهای کوچک به شکل محسوسی بیشتر از شهرهای بزرگ است. این موضوع اگر چه مختص یکی دو سال اخیر نیست، اما در سال‌های اخیر و مقطع زمانی حاضر که اجاره‌‌‌بها قله‌‌‌های تورمی جدیدی به ثبت رسانده، بیش از پیش نمایان شده است.
طبق این گزارش، یک دلیل این مسئله به این بر می گردد که در سال های اخیر با افزایش مهاجرت از روستاها به شهرها و همچنین ارزان تر بودن اجاره بها در شهرهای کوچک نسبت به شهرهای بزرگ، عملاً فشار تقاضا برای اجاره مسکن در شهرهای کوچک تر نسبت به شهرهای بزرگ تر بیشتر بوده است.
از سوی دیگر، با توجه به این که الگوی سرمایه گذاری در شهرهای کوچک تر متفاوت با شهرهای بزرگ تر بوده و در این مناطق، مردم نسبتاً تمایل کمتری برای خرید مسکن به قصد اجاره‌داری دارند، در نتیجه بازدهی بازار اجاره در این مناطق نیز نسبت به بازدهی اجاره داری در شهرهای بزرگ کمتر بوده و همین موضوع موجب شده تا بخش عرضه مسکن اجاره ای نیز از تقاضای این واحدها عقب بماند.

رشد 3.1 درصدی بخش ساختمان در نیمه نخست 1402
گزارش بانک مرکزی در بخش دیگر خود حاکی از آن است که در کل، ارزش افزوده بخش ساختمان (به قیمت ثابت سال 1395) در شش‌ماه اول سال 1402 به بیش از 31 هزار میلیارد تومان رسیده که نسبت به دوره مشابه سال قبل با رشد 3.1 درصد همراه بوده است.  
این گزارش، رشد مولفه مورد اشاره در سه ماه اول و دوم سال 1402 را به ترتیب معادل 1.6 و 4.3 درصد بیان می‌کند و می افزاید: رشد ارزش‌افزوده بخش ساختمان خصوصی به قیمت‌های ثابت سال 1395 (با سهم 76.1 درصدی از کل ارزش‌افزوده بخش ساختمان) نیز در سه ماه دوم امسال‌ موید رشد 12 درصدی نسبت به دوره مشابه سال قبل است.