ذوالفقار عسگریپور، معروف به عسگریان یکی از اساتید شهیر خراسان بزرگ به شمار میرود، برای او زندگی جز موسیقی چیز دیگری نبود چرا که موسیقی در خطه خراسان روایت زندگی است. بزرگی و شکوه هنر ذوالفقار بر هیچ علاقهمند و دوستدار موسیقی نواحی پوشیده نیست چرا که او علاوه بر نواختن دوتار، یک پژوهشگر اصیل بود و قوم به قوم به دنبال مقامها و هنر بکر خطه خراسان بود.
به گزارش مردم فردا، حسینعلی مردانشاهی درباره زندگی این استاد شهیر خراسانی اینطور میگوید: در زندگی استاد عسگریان یک تساوی وجود داشت؛ به این معنا که برای او زندگی مساوی با موسیقی بود و تمام وقتش را صرف آن میکرد. استاد در مقابل موسیقی همچون تشنهای بود که سیراب نمیشد و از نواختن دوتار خسته نمیشد.
وی توضیح میدهد: این ویژگی در تمام دورههای نوجوانی، جوانی، میانسالی و پیری در او پایدار بود. از زمانی که در کودکی دوتار را به دست گرفت و شناخت تا زمانی که توان داشت، دوتار زد و دوتار زد و دوتار زد و همین ویژگی تفاوت او با برخی از هنرمندان دیگر است.
او در ادامه به تاثیری که ذوالفقار عسگریان بر فرزندانش داشت، اشاره کرد و افزود: وی نوازندگی و اهمیت دادن به موسیقی را به تمام فرزندانش آموزش داد. در واقع عسگریان با رفتار هنری خود و علاقهای که به نوازندگی داشت، باعث شد تمام فرزندانش عاشق هنر موسیقی شوند و از آن لذت ببرند و بدون این که این مساله را به نصیحت یا چیز دیگری تبدیل نماید، سبب شد که در فرزندانش نیز شکل بگیرد و به همین ترتیب این فرهنگ و جریان نسل به نسل ادامه خواهد داشت.
برای پژوهش در موسیقی به سختی سفر میکرد
مردانشاهی درباره پژوهشهای این نوازنده در اقوام مختلف بیان میکند: علاقهای که استاد عسگریان به موسیقی داشت، باعث میشد به واسطه موسیقی کارهای سختی را انجام دهد؛ مثلا برای شنیدن موسیقی قومِ کُرد مدتی در میان آنها زندگی کرد و این نکته برای موسیقی ترکمن و بلوچ نیز صدق میکند.
وی ادامه میدهد: او برای موسیقی با وجود شرایط سخت وقت میگذاشت. سالها پیش که سفرها به سختی و بدون امکانات امروزی صورت میگرفت، بیشترین وقتش را صرف سفر به مناطق دیگر کرد و با رنج فراوان تعداد زیادی مقام جدید را آموخت. تمام آن را پردازش کرد و از حاصل آن اتفاق و جریان جدیدی ایجاد شد که همه شاهد آن هستیم.
این فعال حوزه موسیقی خراسان به موضوع پردهبندی ساز ذوالفقار عسگریان اشاره میکند و میگوید: استاد عسکریان گوش موسیقایی بسیار عالی داشت و با توجه به اینکه برای آموختن موسیقی اقوام مختلف در میان آنها زندگی میکرد، سعی میکرد آنچه را که میشنود، بنوازد و به همین منظور به دوتاری که مرسوم بود و هشت یا ۸.۵ پرده بود، ربعپردهها و نیمپردههایی اضافه کرد تا بتواند به خوبی پاسخگوی تفاوت لحنهای خوانندههای مختلف باشد.
او توضیح میدهد: ابتدا برای نواختن بعضی از مقامهای خوب جنوب خراسان چند نیم پرده به دوتار اضافه کرد و بعد با توجه به علاقهاش به نواختن هر ۲ شیوه موسیقی شمال و جنوب خراسان یکسری پردهها را هم به منظور نواختن مقامهای شمال خراسان اضافه کرد که محصول نهایی دوتاری شد که الان شما مشاهده میکنید که با پردههای اصلی و ربع پرده و نیم پردهها حدود ۱۸ پرده دارد و جوانان نسل جدید هم خیلی به آن علاقهمندند چرا که با پردهبندی متفاوتش قابلیتهای بهتری را برای نواختن فراهم میکند.
سبک استاد ذوالفقار برخاسته از علاقه وجودی مردم و ذات موسیقایی منطقه است
مردانشاهی درباره سبک خاص این استاد خراسانی میگوید: سبکی که میتوان از آن به عنوان سبک استاد ذوالفقار عسگریان یاد کرد، سبکی است که برخاسته از علاقه وجودی مردم و ذات موسیقایی منطقه است. در موسیقی منطقه جام ساز و آواز با هم معنا پیدا میکند و خیلی از مردم دوتاری را کسی میدانند که بتواند به خوبی جواب خواننده را بدهد؛ به همین دلیل استاد عسگریان هم به این موضوع پرداخت و سعی کرد فرمی از نوازندگی را اجرا کند که بتواند به خوبی و دقت پاسخ خوانندهها را بدهد.
وی ادامه میدهد: توجه به فرم خوانندگی در پاسخ آواز باعث شد که فرمی متمرکز بر تحریرها که حاوی نتهای کشیده است، خلق شود. این سبک نوازندگی استاد عسگریان که فرم ظریفی از پنجه نوازی همراه با ریز نوازی و ریز پنجه نوازی را در خود داشت به سبک استاد عسگریان مشهور شد و جای بسی خوشحالی دارد که در حال حاضر خیلی از جوانان و علاقهمندان با رغبت خاصی دنبال یادگیری این سبک و فرم نوازندگی هستند.
او درباره خصیصه پژوهشگری عسگریان نیز بیان میکند: از سویی دیگر میتوان از استاد عسگریان به عنوان یک پژوهشگر میدانی هم یاد کرد. به عنوان کسی که برای شناخت لحن و شیوه کاری یک نوازنده مدتها در کنارش حضور مییافت. برای اینکه تحلیل موسیقی شمال خراسان را به طور کامل متوجه شود با کُردهای شمال رفت و آمد میکرد و با اساتید برجسته در ارتباط بود. این ارتباط و این بده و بستان و پویا بودن و دنبال مسیر بودن باعث شد او کاملا با انواع سبکها و شیوهها عجین شده و خود به آن شیوهها مسلط شوند؛ نه اینکه تنها یک مقلد صرف باشند. عسگریان با خلاقیت و هوش زیادی که داشت، حتی گاهی یکسری خلاقیتها هم به آنها اضافه میکرد که این هم یک حرکت ارزشمند بود.
هیچکس به اندازه استاد عسگریان اثر ضبط شده ندارد
مردانشاهی با اشاره به آثار به جا مانده از این هنرمند شهیرِ فقید میگوید: اغراق نیست اگر بگوییم در موسیقی محلی از هیچکسی به اندازه استاد عسگریان اثر ضبط شده به جا نمانده است. او در دوره کاریاش با خوانندگان بزرگ بسیاری همچون اساتید درپور، پورعطایی، کریمی، غفاری، امینی، احمدی و جبار رحمتی کار کرد و بیش از ۲۰۰ کاست ضبط شده به صورت ضبط خانگی یا آرشیوی ارائه کرد. علاوه بر این آثار، اثری هم در مجموعه شاخه گل داشت و این اواخر هم یک CD موسیقی شامل ترکیبی از موسیقی شمال و جنوب خراسان از وی منتشر شده که هر هنرآموز، هنرجو و هنرمندی میتواند به این گنجینه بزرگ دسترسی یافته و به عنوان منابع آموزشی و پژوهشی از آن بهره ببرد.
ذوالفقار عسگریان هنرمند شهیر و تاثیرگذار موسیقی فولکلور خراسان بود، او در سال ۱۳۱۱ در خلیلآباد به دنیا آمد و شامگاه ۱۶ آذر ۱۳۹۳ درگذشت.