فوبیا و درمان‌‌های شگفت‌انگیزی که نمی‌دانید: آیا واقعاً از ترس‌‌های خود ر‌ها می‌شوید؟

فرد دارای فوبیا معمولا از تمام موقعیت‌‌ها یا چیز‌هایی که از آن میترسد اجتناب می‌کند. اگر فوبیا به صورت صحیح و اصولی درمان نشود، خطراتی مانند شدید شدن ترس و دشواری در ر‌هایی از آن‌ها در کمین است. طبق پژوهش ‌های انجام شده، درمان فوبیا از طریق رویکرد‌های روانکاوی، درمان شناختی رفتاری (CBT) و تکنیک مواجهه‌ای، با میزان موفقیت بالایی همراه هستند.

علائم فوبیا چیست؟

فردی دارای فوبیا هنگام تماس مستقیم یا غیر مستقیم با عامل ترسناک، دچار ضعف، تپش قلب، مشکلات گوارشی مانند اسهال، احساس ناامنی، تعریق، تنفس نامنظم و تمایل برای فرار می‌شود.
این علائم با توجه به میزان ترس در هر فرد به صورت متفاوتی تجربه می‌شود. این علائم ممکن است حتی با فکر کردن به چیزی که فرد از آن ترس دارد نیز اتفاق بی افتد.

چند نوع فوبیا داریم؟

فوبیا‌ها انواع گوناگونی دارند، برخی از آن‌ها رایج‌تر و بعضی خاص‌تر هستند. اما همه انواع ترس‌‌های فوبیا گونه، برای اشخاص مبتلا به آن‌ها آزار دهنده و غیر قابل تحمل هستند. برخی از رایج‌ترین انواع فوبیا را برای شما نام می‌بریم، تا با گوشه‌ای از لیست کامل ترس ‌های مختلف آشنا شوید.

فوبیای حیوانات (سگ، عنکبوت، گربه، پرنده، حشرات، خزندگان و…) (Zoophobia)
فوبیای ارتفاع (Acrophobia)
فوبیای فضای بسته (Claustrophobia)
فوبیای خون (Hemophobia)
فوبیای بیماری (Hypochondria)
فوبیای اجسام بزرگ (Megalophobia)
فوبیای کودکان (Pedophobia)
فوبیای خواب (Somniphobia)
فوبیای حفره (Trypophobia)
فوبیای تاریکی (Nyctophobia)
فوبیای مجسمه (Automatonophobia)
فوبیای دلقک (Coulrophobia)
فوبیای دندانپزشکی (Dentophobia)
فوبیای پرواز (Pteromerhanophobia)
فوبیای فضا‌های بسته و تنگ (Claustrophobia)
فوبیای آب (Hydrophobia)
فوبیای رعد و برق (Astraphobia)
فوبیای تنهایی (Autophobia)

میزان شیوع فوبیا در جهان چقدر است؟

از زمان ‌های گذشته تا به امروز، درمان فوبیا یکی از مهم‌ترین مسائل مورد نظر روانشناسان، روانپزشکان و محققان حوزه سلامت روان بوده است. آمار‌ها نشان می‌دهد که چیزی در حدود 12.5 درصد از بزرگسالان جهان، در طول زندگی خود با فوبیا مواجه می‌شوند. همچنین فوبیا در زنان نسبت به مردان شیوع بیشتری دارد. این آمار‌ها نشان می‌دهد که فوبیا، یک موضوع جهانی و متداول است، پس از ابراز ترس و هراس خود نترسید.

وقتی کسی از چیزی به شدت می‌ترسد، نباید او را عمدا با ترس مواجه کرد. اینکار نه تنها باعث از بین رفتن ترس نمی‌شود بلکه اضطراب او را افزایش خواهد داد. شدت فوبیا در برخی افراد آنقدر زیاد است که هنگام رو به رو شدن با موقعیت ترسناک، دچار وحشت زدگی، حالت تهوع و از دست دادن هوشیاری می‌شوند. بنابراین نباید با ترس آنها شوخی کرد یا زوری آنها را وادار به انجام کاری کرد که دوست ندارد.

میزان موفقیت درمان فوبیا چقدر است؟

میزان موفقیت درمان فوبیا به عوامل مختلفی مانند روش درمانی، شدت و فراوانی وسواس بستگی دارد. اما فوبیا از جمله مشکلات روانشناختی است که درمان آن با چالش ‌های کمتر و میزان موفقیت بالاتری نسبت به اختلالات دیگری مانند افسردگی و وسواس همراه است. مراجعه به روانشناس اولین و بهترین قدم برای درمان اختلال فوبیا است. چرا که گاهی اوقات دلیل ایجاد فوبیا مسائلی است که در تاریخچه زندگی افراد و حتی ناخودآگاه آن‌ها وجود دارد. در نتیجه با از بین بردن تعارضات و این فشار روانی، افراد شاهد کاهش یا از بین رفتن ترس خود هستد.

چه روش ‌های درمانی برای فوبیا وجود دارد؟

خوشبختانه برای درمان فوبیا روش‌‌ها و تکنیک‌‌های مختلفی وجود دارد که می‌تواند فوبیای افراد را با هر دلیلی که ایجاد شده باشد درمان کند. این روش‌‌ها توسط متخصصان مختلف و براساس ویژگی‌‌های منحصر به فرد هر شخص بکار گرفته می‌شوند تا بهترین اقدام برای از بین بردن هراس رخ دهد.

درمان شناختی رفتاری (Cognitive behavioral therapy)

درمان شناختی رفتاری (CBT)، یکی از رویکرد‌هایی رواندرمانی است که برای مسائل مختلف از جمله هراس و فوبیا کاربرد دارد. این روش درمانی برای انواع فوبیا در هر سن و جنسی مورد استفاده قرار می‌گیرد. روانشناسان شناختی و رفتاری، به دنبال مشخص کردن شدت ترس، میزان بروز آن در طول روز، هفته و ماه، و واکنش ‌های فرد، هنگام رو به رو شدن با عامل ایجاد کننده ترس هستند. همچنین تلاش می‌کنند تا باور‌ها، افکار و عقایدی که در ایجاد و تشدید ترس دخیل هستند را شناسایی و برای رفع آن اقدام کنند.

درمان مواجهه ای (Exposure Therapy)

زمانی که فرد دارای فوبیا، به مرور زمان و در طی مراحلی از پیش تعیین شده، در محیطی امن با عامل استرس زا و ترسناک رو به رو می‌شود، درمان مواجهه‌ای در حال انجام است. این درمان یکی از موفقیت آمیزترین تکنیک‌‌های درمان اختلال هراس است.

به طور مثال وقتی کسی از سگ می‌ترسد، بر اساس شدت ترس، ممکن است در ابتدا چند مرتبه با نام سگ مواجه شود. سپس عکس یا فیلم سگ را مشاهده کند. بعد از عادت کردن به این شرایط و کنترل علائم و احساسات درونی ناشی از ترس، مرحله بعدی انجام می‌شود. ممکن است درمانگر یک عروسک سگ را به فرد بدهد و بخواهد به آن دست بزند. در ادامه و پس از گذراندن موفقیت آمیز مراحل قبلی، یک سگ واقعی در فاصله ای نزدیک گذاشته می‌شود و فرد باید تلاش کند تا به سگ نزدیک شود و دست بزند.

روانکاوی (psychoanalysis)

دیگر روش درمانی مناسب برای فوبیا، روانکاوی یا روان درمانی تحلیلی است. در روانکاوی فرض می‌شود که ترس از یک چیز ممکن است نشانه ای از یک مشکل ناخودآگاه یا چیزی باشد که فرد به آن آگاه نیست.

روانکاو به افراد کمک می‌کند تا با تکنیک‌‌هایی مانند تداعی آزاد، تحلیل رویا و بررسی عمیق تاریخچه زندگی، احساسات و عواطف، بتواند به عمیق‌ترین بخش زندگی روانی و ریشه‌‌های مشکلاتش دست پیدا کند.

دارو درمانی

اگر فوبیا و ترس شدید از عامل ایجاد کننده ترس، باعث شود که فرد نتواند زندگی روزمره خود را ادامه دهد، استفاده از دارو توصیه می‌شود. مصرف دارو به تنهایی باعث درمان فوبیا نمی‌شود اما تا حد زیادی در تجربه زندگی با استرس کمتر موثر است.

برای درمان فوبیا به چه کسی مراجعه کنیم؟

روانشناس فردی یا روانپزشک گزینه‌‌های مناسبی برای درمان فوبیا هستند. یک روانشناس خوب به شما کمک می‌کند تا علاوه بر تلاش برای گذر از رنج ناشی از ترس شدید، از احساسات منفی و هیجانات شدیدی که در این مسیر با آن‌ها روبرو می‌شوید، کنار بیایید. روانشناس در صورت نیاز شما را به روانپزشک ارجاع می‌دهد تا با مصرف دارو، کنترل بیشتری بر ترس خود داشته باشید.