چرا کامپیوترها به فن نیاز دارند ولی گوشی‌ها فاقد آن هستند؟

به گزارش مردم فردا،فواید فن‌
زمانی که در قطعات الکترونیکی جریان برق عبور می‌کند، مقداری گرما تولید می‌شود. کامپیوترها هم از صدها قطعه‌ی مختلف تشکیل شده‌اند که بسیاری از آن‌ها داغ می‌شوند. اما در بین آن‌ها پردازنده و کارت گرافیک بیشترین میزان گرما را ایجاد می‌کنند.

پردازنده‌های استفاده شده در کامپیوترهای دسکتاپ و لپ‌تاپ مقدار قابل توجهی انرژی مصرف می‌کنند که در این میان بخش زیادی از این انرژی به گرما تبدیل می‌شود. برای اینکه پردازنده بتواند کار خود را به خوبی انجام دهد، این گرمای تولیدی باید به نحوی کنترل شود. یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای از بین بردن گرما، بهره‌گیری از هیت سینک و هوا است. هیت سینک‌ها نوعی مبدل حرارتی محسوب می‌شوند که با جذب حرارت می‌توانند دمای پردازنده را کنترل کنند. بیشتر هیتک سینک‌ها برای کنترل حرارت از فن هم استفاده می‌کنند تا گرمای تولیدی به مکان دیگری انتقال پیدا کند. یک فن ثانویه هم هواوی گرم را از سیستم به بیرون می‌فرستد و از سوی دیگر هوای خنک را راهی سیستم می‌کند.

گفتنی است حتی اگر برای کامپیوتر خود از خنک‌کننده‌ی مایع استفاده می‌کنید، همچنان باید از فن استفاده کنید تا مایع بعد از جذب گرمای تولیدی بتواند حرارت را به بیرون منتقل کند.

چرا گوشی‌ها از فن استفاده نمی‌کنند؟

گوشی‌ها و تبلت‌ها از نوع خاصی پردازنده بهره می‌برند که گرمای زیادی را تولید نمی‌کنند. یک پردازنده‌ی مبتنی بر معماری ARM معمولا در بالاترین حد فشار حدود ۲ وات انرژی مصرف می‌کند که نسبت به پردازنده‌های مرسوم مبتنی بر معماری x86 مقدار بسیار اندکی به حساب می‌آید. بنابراین حرارتی هم که ایجاد می‌کنند آن‌قدر پایین است که بدون نیاز به استفاده از فن و با بهره‌گیری از روش‌های جایگزین از بدنه خارج می‌شود.

با توجه به مصرف انرژی پایین این پردازنده‌ها، از نظر پردازشی هم در مقایسه با پردازنده‌های استفاده شده در کامپیوترها حرف کمتری برای گفتن دارند. اما در این میان، باید به بهره‌گیری اپل از چیپست‌های اختصاصی مبتنی بر معماری ARM اشاره کنیم که با وجود استفاده از معماری مشابه پردازنده‌های موبایل، از نظر پردازشی هم توان زیادی را ارائه می‌دهند. این در حالی است که پردازنده‌های فوق می‌توانند پردازش‌های مختلف را بدون ایجاد حرارت قابل توجه ارائه کنند.

همچنین باید به نبود فن در مک‌بوک ایر M1 اشاره کنیم که از نظر سخت‌افزاری هم حرف زیادی برای گفتن دارد. از سوی دیگر، مک‌بوک پرو M1 هم از همین چیپست استفاده می‌کند ولی به لطف استفاده از فن می‌تواند فشار بیشتری به چیپست وارد کند. اگرچه به‌تازگی برخی گوشی‌های گیمینگ از فن استفاده می‌کنند، اما شمار این گوشی‌ها بسیار پایین است و در کل طراحی معماری ARM به گونه‌ای است که پردازنده‌های مبتنی بر آن انرژی بسیار کمی را مصرف می‌کنند و در نتیجه حرارت تولیدی هم بسیار کم است.

از طرف دیگر با وجود اینکه طی چند سال اخیر اینتل و AMD برای کاهش مصرف انرژی و کاهش حرارت تولیدی پردازنده‌های خود رویکردهای جدیدی را عملی کرده‌اند، اما این پردازنده‌ها همچنان نسبت به پردازنده‌های ARM انرژی بسیار بیشتری را مصرف می‌کنند. اما حالا که چیپست‌های اختصاصی اپل سروصدای زیادی راه انداخته‌اند، حالا شاهد تمرکز بیشتر برای بهبود کیفیت پردازنده‌های ARM مختص لپ‌تاپ‌های ویندوزی و کروم‌بوک‌ها هستیم و باید ببینیم آیا عملکرد این پردازنده‌ها طی چند سال آینده به طور قابل توجهی بهبود پیدا می‌کند یا نه.