رد پای کلیشه و تکرار در سریال‌های تلویزیونی

به گزارش مردم فردا،مجموعه «آتش سرد» به کارگردانی رضا ابوفاضلی، یکی از سریال‌های جدید تلویزیون است که از هفته گذشته روی آنتن شبکه2 رفته و قرار بوده دیشب قسمت ششم آن پخش شود. قصه «آتش سرد» درباره دو دوست و شریک به نام‌های «محسن» و «سعید» است. «محسن» شخصیتی مثبت و درستکار دارد اما «سعید» خیانت در امانت کرده و حق یتیمی را بالا کشیده است. تقابل این دو کاراکتر با یکدیگر، ویژگی‌های شخصیت «محسن» و بعضی اتفاقات داستان، سریال «بی‌نشان» ساخته راما قویدل را که پخش آن اوایل مهرماه به پایان رسید، در ذهن مخاطب تداعی می‌کند. با توجه به این که زمان پخش «آتش سرد» از 22 مرداد به پایان صفر موکول شد، احتمالا شبکه2 ترجیح داده سریالش را همزمان با «بی‌نشان» پخش نکند.
شباهت شخصیت‌های مثبت
در سریال «آتش سرد»، کاراکتر «محسن» با بازی پرویز فلاحی‌پور شخصیت مثبت قصه و قیم یک کودک یتیم است و شباهت‌هایی به شخصیت «شهاب» در مجموعه «بی‌نشان» دارد. هر دو کاراکتر سابقه حضور در جبهه را دارند و جانباز هستند، منتها «محسن» صاحب یک گلخانه است و در کارخانه‌ای که کودک تحت سرپرستی‌اش در آن سهم دارد، با «سعید» شریک است اما «شهاب» خبرنگار اقتصادی و روزنامه‌نگار بود. هر دو شخصیت در جایگاه خودشان، به نوعی با فساد مالی مبارزه می‌کنند و با چنین چالشی درگیر هستند.
وصلت با خانواده شخصیت منفی
علاوه بر ویژگی‌های شخصیتی، بعضی اتفاقات «آتش سرد» مانند وصلت خانواده «محسن» به عنوان شخصیت مثبت، با خانواده «سعید» به عنوان کاراکتر منفی قصه نیز مشابه «بی‌نشان» است. «آتش سرد» با ازدواج دختر «محسن» و پسر «سعید» آغاز شد. در قسمت‌های بعدی سریال دیدیم که «سعید» دستکاری در حساب‌های کارخانه و تخلفات را با نقشه و فریب، به گردن شخص دیگری به نام «بابک» انداخته وبه دنبال از بین بردن مدارک آن است. «محسن» از طریق همسر «بابک»، پیگیر ماجرا و آزادی او از زندان می‌شود، به این ترتیب بین شخصیت مثبت و به اصطلاح «آدم بده» قصه، تقابلی شکل می‌گیرد. در «بی‌نشان» هم دختر «شهاب» با پسر «بهرام کاظمی» ازدواج می‌کند. بعدا معلوم می‌شود «کاظمی» مالک شرکت «فرآسمان» است که فساد مالی و رانت خواری‌ او افشا شده است، در نتیجه این دو کاراکتر مقابل یکدیگر قرار می‌گیرند.
ساده‌زیستی در مقابل زندگی لوکس
همان طور که در سریال «بی‌نشان» خانواده «شهاب» زندگی ساده‌ای داشتند، خانواده «محسن» در مجموعه «آتش سرد» نیز چنین وضعیتی دارند اما برخلاف آن‌ها، خانواده «سعید» و «بهرام کاظمی» در هر دو سریال، خانه‌ای بسیار مجلل و زندگی لوکسی دارند و اختلاف سبک زندگی آن‌ها کاملا به چشم می‌آید. نکته دیگری که باعث می‌شود با تماشای «آتش سرد»، مجموعه «بی‌نشان» برای مخاطب یادآوری شود، انتخاب بازیگر اصلی آن است. در هر دو مجموعه نقش شخصیت معتمد و درستکار قصه را پرویز فلاحی‌پور ایفا کرده و گریم او در «آتش سرد» نیز تفاوت‌هایی جزئی با گریمش در «بی‌نشان» دارد.
موج تکرار و یکنواختی در سریال‌ها
این اولین‌بار نیست که قصه دو سریال با یکدیگر شباهت‌هایی دارند. تا به حال بارها اتفاق افتاده است که مجموعه‌های ملودرام و خانوادگی به سراغ موضوعات مشابهی رفته‌اند و در ترسیم فضای قصه، شخصیت‌پردازی کاراکترها و روایت داستان خود، به کلیشه‌ها متوسل شده‌اند، در نتیجه شاهد پرداختی تکراری از موضوعات، شخصیت‌هایی یکنواخت و سریال‌های مشابه یکدیگر هستیم. گواه این موضوع هم کاهش مخاطبان سریال‌های تلویزیون و درصد پایین بینندگان آن‌ است. حضور بازیگران تکراری در سریال‌های مختلف به فاصله زمانی کوتاه نیز به اتفاق رایجی در تلویزیون تبدیل شده است و این مسئله هم تاثیر منفی بر استقبال تماشاگران از سریال‌ها داشته و خواهد داشت.