معاون وزیر ارتباطات و رئیس جدید سازمان تنظیم مقررات از تلاش برای حل مشکل کیفیت اینترنت به کمک برنامه‌ریزی برای توسعه فیبرنوری داد.
تاریخ انتشار :سه شنبه ۲ آذر ۱۴۰۰ ساعت ۱۳:۲۹
۰
صادق عباسی شاهکوه، درست است که از هفته پیش به عنوان رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، بازوی مقررات‌گذاری وزارت ارتباطات انتخاب شد؛ اما او از آن دست مدیران قدیمی این سازمان است که در اکثر معاونت‌های رگولاتوری کار کرده و بهترین نتیجه را در کارنامه کاری خود دارد. او چهار سال پیش از رگولاتوری به حکم وزیر ارتباطات دولت دوازدهم به زیرساخت رفت و بعد از آن هم راهی پژوهشکده ارتباطات شد و در نهایت حالا دوباره به خانه اول خود یعنی رگولاتوری برگشت است. عباسی در حالی معاون وزیر و رئیس رگولاتوری شده که وضعیت کیفیت اینترنت کشور در شرایط بدی است و حتی صدای خود مدیران وزارت ارتباطات را هم درآورده است. برای جویا شدن برنامه‌های عباسی در راستای حل مشکلات اینترنت به گفت‌وگو نشستیم و او صادقانه اعلام کرد اینترنتی که حالا کاربران از آن استفاده میکنند اینترنت نیست و باید تصمیم‌های بزرگی برای بهبود وضعیت اینترنت باید گرفت. او اولویت خود را توسعه فیبرنوری به کمک تمام بازیگران حوزه اینترنت اعلام می‌کند و آخرین اولویتش را افزایش تعرفه در این زمینه. عباسی بارها در مصاحبه با زومیت به تمرکزش روی توسعه فیبر و حفظ کیفیت ارتباطات موبایل اشاره کرد.
مصاحبه زومیت با صادق عباسی را در ادامه مطالعه کنید:
وضعیت کیفیت اینترنت کشور در چند ماه گذشته به‌شدت نامناسب بوده و مرتبا دچار اختلال بوده. وزیر ارتباطات در شهریور ماه دستور داد که این مشکل با کمک رگولاتوری و زیرساخت و اپراتورها در یک کارگروه حل شود. تقریبا دوهفته پیش هم رگولاتوری در گفت‌وگو با زومیت اعلام کرد که با اضافه کردن ۵۰ لینک به پهنای باند، ظرفیت شبکه اضافه شده و سرعت اینترنت در حال بهبود است. با این وجود اکثر کاربران در شبکه‌های اجتماعی از سرعت بی‌کیفیت خود گلایه میکنند. مشکل کجاست و با توجه به ورود شما به عنوان رئیس رگولاتوری قرار است این مشکل همیشگی اینترنت را چگونه رفع کنید؟
کیفیت اینترنت از آن موضوع‌هایی است که تمامی ندارد، هر وقت هر کاری هم انجام دهید، چون نیاز و مصرف مردم به اینترنت برای دریافت خدمات اینترنتی روزبه‌روز بیشتر می‌شود، دائم باید روی کیفیت کار شود. در مورد کیفیت اینترنت ثابت مسائل و مشکلاتی همیشه وجود داشته و گاهی هم مشکلات جدید به آن اضافه می‌شود که باید آن را پیدا و رفع کنیم. در حال‌حاضر مردم به دلیل کیفیت پایین اینترنت ثابت، از اینترنت تلفن‌همراه استفاده میکنند که خود این کار مشکل ایجاد کرده است. درواقع درحالی‌که در تمام دنیا مردم بیشتر استفاده‌شان برای دانلود، تماشای ویدئو و… از طریق اینترنت ثابت است و از اینترنت موبایل وقتی در حرکت و خارج خانه هستند استفاه میکنند.
کیفیت موبایل هم تعریف چندانی ندارد خیلی از کاربران از کیفیت اینترنت همراه هم راضی نیستند؟
متاسفانه در ایران همه فشار استفاده روی موبایل است چون اینترنت ثابت توسعه خوبی پیدا نکرده است. شبکه موبایل هم شبکه‌ای است که در طول زمان درحال تغییر است. شما یک آنتن BTS را نگاه کنید، در یک دوره ساعتی ممکن است افراد کمی از آن استفاده کنند و در یک ساعتی افراد زیاد‌تری از آن بهره ببرند و همین مشکل ایجاد خواهد کرد. در کنار اینها مشکل فرکانسی هم وجود دارد و به کمبود فرکانس رسیده‌ایم.
تابستان امسال با برگزاری مزایده‌ای فرکانس ۲۳۰۰ به همراه اول و ایرانسل واگذار شد، وقتی ظرفیت مورد نیاز به این اپراتورها داده شده چرا بازهم کیفیت پایینی را به مشترکان خود ارائه میکنند؟
باید تجهیزاتی روی آن نصب شود. در واقع باید اپراتورها تجهیزاتی را خرید و وارد کنند و روی این باند فرکانسی نصب کنند که این کار هم به دلیل مشکلات تحریم و اقتصادی و همینطور بالا بودن نرخ ارز کمی طول می‌کشد. اپراتورها در فرایند نصب تجهیزات خود روی فرکانس ۲۳۰۰ هستند تا بتوانند حداقل تا پایان سال امکان استفاده از این فرکانس برای اپراتورها وجود داشته باشد. این فرکانس می‌توانند کیفیت موبایل ما را یک پله بهتر کند.
مشکلات دیگری هم در شبکه موبایل وجود دارد مانند تداخل فرکانسی، که یک موضوع بسیار مهمی است. برای مثال همین امروز در دفتر یک‌بار اینترنت گوشی خودم را با اسپید تست، تست زدم و سرعت دانلود آن یک مگابیت برثانیه ولی چند دقیقه بعد در همان نقطه که بودم تست اینترنت سرعت بالای ۲۰ مگابیت برثانیه را نشان داد. هنوز دلیل قطعی این تفاوت را نمی‌دانم و باید بررسی کنم؛ اما براساس تجاربی که دارم فکر می‌کنم این تفاوت یک مشکل فنی مانند تداخل فرکانسی باشد. تداخل فرکانسی در شبکه موبایل در برخی نقاط بسیاری بالا است. این مشکل در کشورهای دیگر هم وجود دارد، اما در ایران کمی بیشتر است. پس برای بهبود کیفیت شبکه موبایل باید این مشکل را حل کنیم.
بحث‌های دیگر در کیفیت موبایل هم مشکل‌های ظرفیتی است. اولا آن BTS که کاربر از آن برای اتصال به دیتای گوشی خود استفاده می‌کند، پشت این BTS باید ظرفیتی باشد که برسد به مرکز شبکه اپراتور. در جاهایی که این ظرفیت براساس فیبرنوری است شرایط خیلی بهتر است ولی در جایی که ظرفیت ایجاد شده از طریق رادیو است، وضعیت مناسب نیست. در حال حاضر تنها بخشی از آنتن‌های ما از ظرفیت فیبر استفاده میکنند و تعدادی دیگر همچنان از رادیو بهره می‌برند. این خودش یک عامل افت کیفیت است.
بعد از این مرحله باید یک شبکه انتقال بین استانی قوی وجود داشته باشد، که این زیرساخت شبکه انتقال را معمولا مخابرات فراهم می‌کند که توسعه یافتگی خوبی ندارد. بعد از این مرحله به شبکه زیرساخت می‌رسیم که خدارشکر شبکه مناسبی داریم و در سال‌های گذشته روی توسعه آن بسیار کار شده است.
بنابراین برای داشتن کیفیت اینترنت خوب روی گوشی باید تمام این زنجیره که گفتم درست کار کنند اگر یک‌کدام مثلا کمبود فرکانس داشته باشیم، شبکه انتقال کار نکند یا BTS وجود نداشته باشد یا بدون ظرفیت باشد، تمام کیفیت شبکه موبایل در یک منطقه می‌تواند از بین برود. در حکم من یکی از وظایفی که از طرف جناب آقای وزیر به رئیس رگولاتوری ابلاغ شده است درکنار بحث بالا بردن کیفیت موبایل استفاده از تکنولوژی‌های جدید در این زمینه است. دنیا به طرف 5G رفته و ما هم در کشور استارت آن را زده‌ایم. در کنار همه اینها که به آن اشاره کردم، این است که شبکه موبایل برای رشد نیاز به پول و سرمایه‌گذاری دارد. درست است که درآمد اپراتورهای موبایل کمی بالا رفته است؛ اما هزینه‌های آن‌ها هم با توجه به وضعیت کشور افزایش داشته است. از طرف دیگر تعرفه‌های ما در چند سال گذشته دست نخورده است. هزینه‌های بالا رفته و هزینه اپراتورها برای تهیه تجهیزات دلاری است و در این زمینه به خاطر بالا بودن نرخ ارز اپراتورها به مشکل خورده‌اند که باید برای آن هم یک راه‌حل پیدا کنیم.
مشکلات در بخش اینترنت ثابت شامل چه مواردی می‌شود چون هر وقت مسئولان در این مورد صحبت کرده‌اند اعلام شده که شبکه توسعه پیدا نکرده است. بیش از یک دهه از ورود اینترنت در کشور می‌گذرد چرا در این همه سال هنوز شبکه اینترنت ثابت توسعه پیدا نکرده تا کاربران از اینترنت ثابت با کیفیت استفاده کنند؟
این یک واقعیت است که شبکه ثابت توسعه پیدا نکرده است. ۴ سال پیش با تغییر دولت وقتی من از رگولاتوری به زیرساخت منتقل شدم آمار کاربران اینترنت ثابت بین ۷یا۸ میلیون بود و بعد از این همه سال ۲ میلیون به مشترکان ثابت اضافه شده است و حالا ما ۱۰ میلیون ۲۰۰ هزار مشترک اینترنت ثابت داریم، که از این ۱۰ میلیون هم واقعا همه‌شان استفاده نمی‌کنند و فقط اسمی وجود دارند، چون مردم در خانه یا محل کارشان وقتی می‌بییند که اینترنت ثابتشان کار نمی‌کند از اینترنت موبایل استفاده میکنند.
همین آمار نشان می‌دهد که با گذشت زمان پیشرفت که نکردیم، افت هم داشته‌ایم. همین ۱۰ میلیون مشترک هم از تکنولوژی ADSL استفاده میکنند و این در حالی است که دیگر ADSL جوابگوی کاربران نیست. سرعت ADSL در بهترین حالت و اگر کابل مسی نزدیک خانه یا محل کارش باشد سرعتی بیشتر از ۱۶ مگابیت برثانیه ارائه می‌دهد که دیگر همه می‌دانند سرعت اینترنت کاربران روی ADSL همان ۲ مگابیت برثانیه و پایین‌تر از آن است. این سرعت برای کاربرانی که نوع استفاده‌شان از اینترنت تغییر کرده و اکثر محتوا‌ها به سمت ویدئو و تصویر رفته دیگر اینترنت نیست. باید به سمت تکنولوژی‌های جدید پیش برویم. مانند VDSL که روی سیم مسی ارائه می‌شود. این کار وضعیت ما را بهتر می‌کند؛ اما به وضعیت مطلوب نمی‌رساند.
سال گذشته وزیر ارتباطات دولت دوازدهم وعده به ارائه ۵ میلیون پورت VDSL داد؛ اما در نهایت به گفته خود آقای جهرمی به دلیل عدم همکاری مخابرات این طرح اجرا نشد و شرکت‌های اینترنتی توانستند چند ده‌هزار پورت VDSl واگذار کنند.
قرار بود این پورت‌ها روی سیم مسی ارائه شود که کل زیرساخت‌های سیم مسی هم در اختیار مخابرات است. تلاش‌های زیادی برای استفاده از این زیرساخت‌ها شد، الزامات و مصوبات مختلفی تصویب شد؛ اما مخابرات نشد که بی‌آید و در این کار همکاری کند. نمی‌خواهم در مورد کار مخابرات نیت خوانی کنم، البته که در این زمینه مشکلات اقتصادی هم برای شرکت مخابرات و دیگر شرکت‌های اینترنتی وجود داشت. اگر می‌شد هم با این وضعیت شبکه سیم مسی حداقل سرعتی که کاربر می‌توانست داشته باشد متوسط ۲۰ مگ یا کمتر از آن بود. درحالی‌که تکلیفی که شبکه ملی اطلاعات برای اینترنت ثابت گذاشته است این است که ۸۰ درصد خانوارها باید باید به سرعت متوسط ۲۵ مگابیت برثانیه برسد. با این شرایط نه ADSL جوابگو خواهد بود و VDSL هم خیلی مشکل است که ما را به تکلیف شبکه ملی اطلاعات برساند. در این زمینه فقط فیبرنوری باقی می‌ماند.
چه در حکم شما چه در مسئولیت‌هایی که جداگانه وزیر به شما سپرده است توسعه اینترنت براساس تکنولوژی فیبرنوری است. با این وضعیت که شرکت‌ها و شبکه دارد چگونه قرار است این مسئولیت را اجرا کند؟
هدفی که شبکه ملی اطلاعات در این زمینه برای ما در نظر گرفته است هدف بسیار بزرگی است و البته برای توسعه کشور هم خیل با ارزش است و امیدوارم که همه انرژی خود را روی این کار بگذاریم تا انجام شود.
براساس این دستور وزیرارتباطات اولا به نظر می‌رسد توسعه VDSL کنار گذاشته شده است و دوم اینکه شما چگونه و با چه برنامه‌ای می‌توانید اینترنت مبتنی بر فیبرنوری را که شرکت‌های اینترنتی می‌گویند مخابرات و شهرداری برای توسعه آن، کمکی به آن‌ها نمی‌کند و توسعه در این بخش سرمایه‌گذاری زیادی می‌خواهد را اجرا کنید؟
VDSL هم یکی از گزینه‌هاست که برای افزایش سرعت اینترنت آن را توسعه می‌دهیم، اما ما همه تخم‌مرغ‌هایمان را دیگر در یک سبد نمی‌گذاریم. وزیر در حکمی که برای من زده‌اند گفته‌اند که توسعه سرعت اینترنت مبتنی بر فیبر باید باشد. مبتنی بر فیبر یعنی فیبرکشی تا خانه افراد باشد که می‌شود FTTH یا اینکه فیبرکشی تا کابینت و در اونجا از کابینت استفاده کنیم که روی سیم مسی است و این کار توسعه VDSL را به همراه خود دارد. ما توسعه VDSLرا رد نمی‌کنیم؛ اما تمام تلاشمان را روی توسعه فیبرنوری به سمت خانه‌ها می‌گذاریم.
وقتی توسعه بر مبنای فیبرنوری و VSDL در چهارسال گذشته به خاطر مخابرات و نبود سرمایه کافی اتفاق نیفتاده است شما قرار است چگونه این مسئولیت واگذار شده را انجام دهید؟
من تازه رسیده‌ام و در حال برنامه‌ریزی هستم. یکی از تکالیف من توسعه اینترنت بر مبنای فیبرنوری است که باید ظرف دوسه ماه آینده آن مشخص کنم که چگونه می‌خواهم این تکلیف را به انجام برسانم. اینکه می‌گویم انجام دهیم هم به معنی این نیست که تصدی‌گری کنیم؛ بلکه باید برنامه‌ای بریزیم که مخابراتی و شرکت‌های FCP آن را انجام دهند. البته شاید در این زمینه بتوانیم از اپراتورهای موبایل هم استفاده کنیم.
چرا و چطور در زمینه فیبرکشی می‌توانید از اپراتورهای موبایل استفاده کنید؟
چند دلیل دارم. اول اینکه اگر بخواهیم به شبکه موبایل ما کمک شود، باید بخش اینترنت ثابت را گسترش دهیم، مردم باید گزینه برای انتخاب داشته باشند تا فشار موبایل کم شود. ما اگر توسعه در شبکه موبایل بدهیم و فرکانس به اپراتورها واگذار کنیم، اگر با همین شیبی که مردم از موبایل استفاده میکنند که انشالله با ارائه خدمات بیشترهم شود، باز هم تنها موبایل جوابگو نیست. اگر ما بار را به سمت شبکه فیکس ببریم، می‌توانیم بار شبکه موبایل را کم کنیم تا کیفیت آن هم بهتر شود در واقع با این کار هم به اینترنت ثابت کمک می‌شود هم دیتای موبایل. دلیل دوم برای اصرار به فیبرکشی مربوط به توسعه اینترنت 5G است. 5G در آینده نزدیک به خانه‌ها خواهند شد و 5G علاوه بر فرکانس، نیازمند فیبر هم هست، بدون فیبر 5G امکان توسعه ندارد. پس اپراتورهای ما هم نیازمند فیبرهستند و شاید این شرایط به ما کمکی بدهد که اپراتورهای موبایل را وارد این فضا کنیم که در آینده بتوانند با شرکت‌های اینترنتی هم همکاری کنند و فیبرهای خودشان را در اختیار این شرکت‌ها بگذارند.
صحبت از فرکانس و کمبود آن کردید قرار بود رگولاتوری در مورد باند ۳۵۰۰۰ که مناسب برای ارائه 5G است برنامه‌ریزی و مزایده آن برگزار شود. قرار بود برای این فرکانس تا خرداد سال ۱۴۰۰ تصمیم‌گیری شود ولی این اتفاق نیفتاده است.
هنوز در حال کار روی آن هستیم و چون من هم تازه به سازمان آمده‌‌ام در حال کار روی آن هستم.
در این زمینه برای توسعه شبکه فیبر چقدر می‌توانید از اپراتور فیبرنوری که مجری آن ایرانیان‌نت است کمک بگیرد. اخیرا مصاحبه‌ای با مدیرعامل این شرکت داشتم و ایشان گفتند که دیگر رساندن فیبر به در منازل را کنار گذاشته و وارد شبکه‌سازی شده‌اند.
توسعه فیبرنوری در کشور کار خیلی بزرگی است و نیازمند همه شرکت‌هایی هستیم که در این زمینه کار میکنند. طبق مصوبه شورای مجازی در مورد شبکه ملی باید ۸۰ درصد خانوارها که حدود ۲۰ میلیون می‌شوند و کل استارت‌آپها هم که بای به سرعت ۱۰۰ مگ دسترسی داشته باشند حدود ۵ میلیون می‌شود، یعنی ما باید حدود ۲۵ میلیون ارتباطات بر مبنای تکنولوژی فیبرنوری را فراهم کنیم و واقعا این عدد بسیار بالایی است. پس اگر همه فعالان این حوزه برای توسعه فیبرنوری بی‌آیند بازهم جا برای کمک دیگران وجود دارد. این را هم بگویم خیلی دنبال این هستیم که این توسعه را متوازن در کل کشور به پیش ببریم. پس ایرانیان‌نت هم یکی از همکارانی می‌تواند باشد که به ما پیشنهاد بدهد که از شبکه فیبرنوری آن استفاده کنیم. ما سیاست‌ها را مشخص می‌کنیم و هر شرکتی که با این سیاست‌ها هماهنگ است می‌تواند به ما کمک کنند.
مخابرات در تمام این سال‌های گذشته براساس اظهارات مدیران دولت پیش فعالیتی انجام نداده تا اینترنت ثابت در کشور توسعه پیدا کند. شما قرار است چه کاری انجام دهید که این شرکت هم همراه شما برای توسعه قدم بردارد؟
مخابرات یکی از بازیگران بزرگ این صحنه است. اگر سیاستش در این مسیر قرار بگیرد بسیار بهتر می‌توانیم این پروژه را جلو ببریم؛ اما همان‌طور که قبلا هم گفته‌ام ما تخم‌مرغ‌هایمان را داخل یک سبد نمی‌گذاریم. ما همه را درگیر این پروژه می‌کنیم. برای مثال با پروانه همگرایی شبکه که چند ماه پیش تصویب شد ما سعی کردیم موبایلی‌ها را هم وارد توسعه شبکه در بخش اینترنت ثابت کنیم. هرچه بازیگران بیشتر باشد کار با سرعت بیشتری جلو می‌رود. چیزی که بهش رسیدیم و در سیاست‌هایمان هم مدون می‌کنیم این است که منطقی نیست که در یک شهر چند اپراتور دست به شبکه سازی بزنند، اپراتورها باید از زیرساخت همدیگر به صورت اشتراکی استفاده کنند ولی در لایه خدمات باید رقابتی باشند. مردم باید حق انتخاب داشته باشند و سرویس بهتر دریافت کنیم.
آیا تصمیمی برای ارائه پروانه جدید در راستای ارائه اینترنت ماهوارهای یا قانون گذاری در این زمینه دارید چون همین حالا پروژه استارلینک در آمریکا وارد فاز تجاری شده و طی سال‌های آینده پوشش جهانی خواهد داشت. رگولاتوری در این زمینه چه کار خواهد کرد؟
اینترنت ماهوارهای هم سرویس است که در دنیا در حال راه‌اندازی است. ماهواره هم یک تکنولوژی است. ما الان برنامه‌ای در این زمینه نداریم و باید برایش برنامه‌ریزی داشته باشیم. درآینده هم ممکن است اپراتور دارای ماهواره بخش خصوصی خودمان با همکاری سازمان فضایی وارد شود، علاوه بر این ممکن است شبکه‌های ماهوارهای که به سمت ارائه اینترنت بخواهند در کشور ما سرویس بدهند و این چیزی است که ما باید برایش چارچوب داشته باشیم. سراغ این نوع سرویس خواهیم رفت و برای آن مقرراتی خواهیم گذاشت آن هم به چند دلیل، از جمله بحث رقابت داخلی‌ها که جایگاهشان باید در برابر خارجی‌ها مشخص باشد.
فکر می‌کنم یکی از کارهای سختی که در پیش روی شما باشد مربوط به تعرفه است که همه شرکت‌ها ثابت و هم سیار معتقدند که با تغییر آن خیلی از مشکلات سرمایه‌گذاری آن‌ها حل خواهد شد. یکی از خواسته‌های وزیر هم از شما « «اصلاح نظام تعرفه‌گذاری در خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات با محوریت افزایش مطلوبیت اقتصادی تولید» است. برای این حوزه چه برنامه‌ای دارید و وقتی گفته می‌شود اصلاح تعرفه منظور چیست قرار است افزایش تعرفه داشته باشیم یا کاهش؟
تعرفه یک کار سخت و پیچیده‌ای است به چند دلیل. اول اینکه ما باید مراقب باشیم که به مردم فشار نیاید و از یک طرف باید مراقب باشیم که اپراتورها توان سرمایه‌گذاریشان حفظ شود، تا بتوانند پیشرفت کنند و در کنار آن سرویس باکیفیت در اختیار مردم قرار بگیرد.
اپراتور می‌گوید در صورتی من سرویس با کیفیت می‌توانم ارائه کنم که تعرفه‌ای که ۸ سال تغییر نکرده افزایش پیدا کند.
درست است. چون باید پیشرفت کنیم و از وضع موجود همیشه به سمت جلو برویم، باید شرایطی فراهم کنیم که امکان رشدشان فراهم شود. این شرکت‌ها حالا نیازمند سرمایه‌گذاری هستند. یک کاری که می‌توانیم بکنیم این است که هزینه سرمایه‌گذاری را با استفاده از واگذاری مثلا فرکانس کمتر کنیم یا برایشان ظرفیت‌سازی کنیم تا هزینه‌هایشان کمتر شود. یک بخش قضیه هم این است که اپراتور باید بهره‌بری‌اش را ببرد بالا و هزینه خودش را کم کند، یک بخش هم این است که اپراتور درآمد از سرویس‌هایی که روی شبکه ایجاد می‌شود داشته باشد و آخرش هم این که یک مقدار از مشکلش را با افزایش تعرفه برطرف کنیم. همه راه‌ها را رفتیم و اگر دیدیم کفایت نمی‌کند، راه اخر این است که تعرفه را افزایش دهیم و به نظر می‌رسد یک موقعی‌ها ناچار باشیم اینکار را انجام دهیم. چون اگر بگوییم تعرفه به نفع مصرف کنند پایین باشد مهم این است که اپراتوری باشد که سرویس دهد. اگر به نقطه‌ای برسیم که بدون افزایش تعرفه امکان حفظ کیفیت و اپراتور نیست باید تغییر تعرفه صورت بگیرد. آخرین الویت ما افزایش تعرفه از سمت کاربر است. ما سعی می‌کنیم درآمدهای دیگر برای شرکت‌ها جور کنیم.
شرکت مخابرات ایران طبق جلسه سه جانبه‌ای که رگولاتوری، شورای رقابت و مخابرات داشتند در نهایت شورای رقابت با افزایش تعرفه نگه‌داری شبکه موافقت و نتایج مصوبه برای رگولاتوری ارسال شده تا نظرتان را بگویید. این مصوبه به کجا رسیده و قرار است رگولاتوری در مورد خواسته مخابرات برای افزایش تعرفه هزینه نگه‌داری چه تصمیمی بگیرد؟
مصوبه چارچوب خوب و مناسبی است روی آن هم کار کرده‌ایم و می‌توانیم در دستور کمیسیون هم قرار دهیم؛ اما چیزی که برای ما مهم است و می‌خواهیم از آن مطمئن شویم این است که این افزایش تعرفه به طرفه سرمایه‌گذاری و توسعه شبکه این اپراتور پیش برود. درواقع چیزی که تصمیم‌گیری ما در مورد این مصوبه به تعویق انداخته این است که مطمئن شویم مخابرات از افزایش تعرفه برای سرمایه‌گذاری در شبکه خود استفاده می‌کند. هدف ما سرویس دهی بهتر به مردم است.
مصاحبه زومیت با صادق عباسی را در ادامه مطالعه کنید:
وضعیت کیفیت اینترنت کشور در چند ماه گذشته به‌شدت نامناسب بوده و مرتبا دچار اختلال بوده. وزیر ارتباطات در شهریور ماه دستور داد که این مشکل با کمک رگولاتوری و زیرساخت و اپراتورها در یک کارگروه حل شود. تقریبا دوهفته پیش هم رگولاتوری در گفت‌وگو با زومیت اعلام کرد که با اضافه کردن ۵۰ لینک به پهنای باند، ظرفیت شبکه اضافه شده و سرعت اینترنت در حال بهبود است. با این وجود اکثر کاربران در شبکه‌های اجتماعی از سرعت بی‌کیفیت خود گلایه میکنند. مشکل کجاست و با توجه به ورود شما به عنوان رئیس رگولاتوری قرار است این مشکل همیشگی اینترنت را چگونه رفع کنید؟
کیفیت اینترنت از آن موضوع‌هایی است که تمامی ندارد، هر وقت هر کاری هم انجام دهید، چون نیاز و مصرف مردم به اینترنت برای دریافت خدمات اینترنتی روزبه‌روز بیشتر می‌شود، دائم باید روی کیفیت کار شود. در مورد کیفیت اینترنت ثابت مسائل و مشکلاتی همیشه وجود داشته و گاهی هم مشکلات جدید به آن اضافه می‌شود که باید آن را پیدا و رفع کنیم. در حال‌حاضر مردم به دلیل کیفیت پایین اینترنت ثابت، از اینترنت تلفن‌همراه استفاده میکنند که خود این کار مشکل ایجاد کرده است. درواقع درحالی‌که در تمام دنیا مردم بیشتر استفاده‌شان برای دانلود، تماشای ویدئو و… از طریق اینترنت ثابت است و از اینترنت موبایل وقتی در حرکت و خارج خانه هستند استفاه میکنند.
کیفیت موبایل هم تعریف چندانی ندارد خیلی از کاربران از کیفیت اینترنت همراه هم راضی نیستند؟
متاسفانه در ایران همه فشار استفاده روی موبایل است چون اینترنت ثابت توسعه خوبی پیدا نکرده است. شبکه موبایل هم شبکه‌ای است که در طول زمان درحال تغییر است. شما یک آنتن BTS را نگاه کنید، در یک دوره ساعتی ممکن است افراد کمی از آن استفاده کنند و در یک ساعتی افراد زیاد‌تری از آن بهره ببرند و همین مشکل ایجاد خواهد کرد. در کنار اینها مشکل فرکانسی هم وجود دارد و به کمبود فرکانس رسیده‌ایم.
تابستان امسال با برگزاری مزایده‌ای فرکانس ۲۳۰۰ به همراه اول و ایرانسل واگذار شد، وقتی ظرفیت مورد نیاز به این اپراتورها داده شده چرا بازهم کیفیت پایینی را به مشترکان خود ارائه میکنند؟
باید تجهیزاتی روی آن نصب شود. در واقع باید اپراتورها تجهیزاتی را خرید و وارد کنند و روی این باند فرکانسی نصب کنند که این کار هم به دلیل مشکلات تحریم و اقتصادی و همینطور بالا بودن نرخ ارز کمی طول می‌کشد. اپراتورها در فرایند نصب تجهیزات خود روی فرکانس ۲۳۰۰ هستند تا بتوانند حداقل تا پایان سال امکان استفاده از این فرکانس برای اپراتورها وجود داشته باشد. این فرکانس می‌توانند کیفیت موبایل ما را یک پله بهتر کند.
مشکلات دیگری هم در شبکه موبایل وجود دارد مانند تداخل فرکانسی، که یک موضوع بسیار مهمی است. برای مثال همین امروز در دفتر یک‌بار اینترنت گوشی خودم را با اسپید تست، تست زدم و سرعت دانلود آن یک مگابیت برثانیه ولی چند دقیقه بعد در همان نقطه که بودم تست اینترنت سرعت بالای ۲۰ مگابیت برثانیه را نشان داد. هنوز دلیل قطعی این تفاوت را نمی‌دانم و باید بررسی کنم؛ اما براساس تجاربی که دارم فکر می‌کنم این تفاوت یک مشکل فنی مانند تداخل فرکانسی باشد. تداخل فرکانسی در شبکه موبایل در برخی نقاط بسیاری بالا است. این مشکل در کشورهای دیگر هم وجود دارد، اما در ایران کمی بیشتر است. پس برای بهبود کیفیت شبکه موبایل باید این مشکل را حل کنیم.
بحث‌های دیگر در کیفیت موبایل هم مشکل‌های ظرفیتی است. اولا آن BTS که کاربر از آن برای اتصال به دیتای گوشی خود استفاده می‌کند، پشت این BTS باید ظرفیتی باشد که برسد به مرکز شبکه اپراتور. در جاهایی که این ظرفیت براساس فیبرنوری است شرایط خیلی بهتر است ولی در جایی که ظرفیت ایجاد شده از طریق رادیو است، وضعیت مناسب نیست. در حال حاضر تنها بخشی از آنتن‌های ما از ظرفیت فیبر استفاده میکنند و تعدادی دیگر همچنان از رادیو بهره می‌برند. این خودش یک عامل افت کیفیت است.
بعد از این مرحله باید یک شبکه انتقال بین استانی قوی وجود داشته باشد، که این زیرساخت شبکه انتقال را معمولا مخابرات فراهم می‌کند که توسعه یافتگی خوبی ندارد. بعد از این مرحله به شبکه زیرساخت می‌رسیم که خدارشکر شبکه مناسبی داریم و در سال‌های گذشته روی توسعه آن بسیار کار شده است.
بنابراین برای داشتن کیفیت اینترنت خوب روی گوشی باید تمام این زنجیره که گفتم درست کار کنند اگر یک‌کدام مثلا کمبود فرکانس داشته باشیم، شبکه انتقال کار نکند یا BTS وجود نداشته باشد یا بدون ظرفیت باشد، تمام کیفیت شبکه موبایل در یک منطقه می‌تواند از بین برود. در حکم من یکی از وظایفی که از طرف جناب آقای وزیر به رئیس رگولاتوری ابلاغ شده است درکنار بحث بالا بردن کیفیت موبایل استفاده از تکنولوژی‌های جدید در این زمینه است. دنیا به طرف 5G رفته و ما هم در کشور استارت آن را زده‌ایم. در کنار همه اینها که به آن اشاره کردم، این است که شبکه موبایل برای رشد نیاز به پول و سرمایه‌گذاری دارد. درست است که درآمد اپراتورهای موبایل کمی بالا رفته است؛ اما هزینه‌های آن‌ها هم با توجه به وضعیت کشور افزایش داشته است. از طرف دیگر تعرفه‌های ما در چند سال گذشته دست نخورده است. هزینه‌های بالا رفته و هزینه اپراتورها برای تهیه تجهیزات دلاری است و در این زمینه به خاطر بالا بودن نرخ ارز اپراتورها به مشکل خورده‌اند که باید برای آن هم یک راه‌حل پیدا کنیم.
مشکلات در بخش اینترنت ثابت شامل چه مواردی می‌شود چون هر وقت مسئولان در این مورد صحبت کرده‌اند اعلام شده که شبکه توسعه پیدا نکرده است. بیش از یک دهه از ورود اینترنت در کشور می‌گذرد چرا در این همه سال هنوز شبکه اینترنت ثابت توسعه پیدا نکرده تا کاربران از اینترنت ثابت با کیفیت استفاده کنند؟
این یک واقعیت است که شبکه ثابت توسعه پیدا نکرده است. ۴ سال پیش با تغییر دولت وقتی من از رگولاتوری به زیرساخت منتقل شدم آمار کاربران اینترنت ثابت بین ۷یا۸ میلیون بود و بعد از این همه سال ۲ میلیون به مشترکان ثابت اضافه شده است و حالا ما ۱۰ میلیون ۲۰۰ هزار مشترک اینترنت ثابت داریم، که از این ۱۰ میلیون هم واقعا همه‌شان استفاده نمی‌کنند و فقط اسمی وجود دارند، چون مردم در خانه یا محل کارشان وقتی می‌بییند که اینترنت ثابتشان کار نمی‌کند از اینترنت موبایل استفاده میکنند.
همین آمار نشان می‌دهد که با گذشت زمان پیشرفت که نکردیم، افت هم داشته‌ایم. همین ۱۰ میلیون مشترک هم از تکنولوژی ADSL استفاده میکنند و این در حالی است که دیگر ADSL جوابگوی کاربران نیست. سرعت ADSL در بهترین حالت و اگر کابل مسی نزدیک خانه یا محل کارش باشد سرعتی بیشتر از ۱۶ مگابیت برثانیه ارائه می‌دهد که دیگر همه می‌دانند سرعت اینترنت کاربران روی ADSL همان ۲ مگابیت برثانیه و پایین‌تر از آن است. این سرعت برای کاربرانی که نوع استفاده‌شان از اینترنت تغییر کرده و اکثر محتوا‌ها به سمت ویدئو و تصویر رفته دیگر اینترنت نیست. باید به سمت تکنولوژی‌های جدید پیش برویم. مانند VDSL که روی سیم مسی ارائه می‌شود. این کار وضعیت ما را بهتر می‌کند؛ اما به وضعیت مطلوب نمی‌رساند.
سال گذشته وزیر ارتباطات دولت دوازدهم وعده به ارائه ۵ میلیون پورت VDSL داد؛ اما در نهایت به گفته خود آقای جهرمی به دلیل عدم همکاری مخابرات این طرح اجرا نشد و شرکت‌های اینترنتی توانستند چند ده‌هزار پورت VDSl واگذار کنند.
قرار بود این پورت‌ها روی سیم مسی ارائه شود که کل زیرساخت‌های سیم مسی هم در اختیار مخابرات است. تلاش‌های زیادی برای استفاده از این زیرساخت‌ها شد، الزامات و مصوبات مختلفی تصویب شد؛ اما مخابرات نشد که بی‌آید و در این کار همکاری کند. نمی‌خواهم در مورد کار مخابرات نیت خوانی کنم، البته که در این زمینه مشکلات اقتصادی هم برای شرکت مخابرات و دیگر شرکت‌های اینترنتی وجود داشت. اگر می‌شد هم با این وضعیت شبکه سیم مسی حداقل سرعتی که کاربر می‌توانست داشته باشد متوسط ۲۰ مگ یا کمتر از آن بود. درحالی‌که تکلیفی که شبکه ملی اطلاعات برای اینترنت ثابت گذاشته است این است که ۸۰ درصد خانوارها باید باید به سرعت متوسط ۲۵ مگابیت برثانیه برسد. با این شرایط نه ADSL جوابگو خواهد بود و VDSL هم خیلی مشکل است که ما را به تکلیف شبکه ملی اطلاعات برساند. در این زمینه فقط فیبرنوری باقی می‌ماند.
چه در حکم شما چه در مسئولیت‌هایی که جداگانه وزیر به شما سپرده است توسعه اینترنت براساس تکنولوژی فیبرنوری است. با این وضعیت که شرکت‌ها و شبکه دارد چگونه قرار است این مسئولیت را اجرا کند؟
هدفی که شبکه ملی اطلاعات در این زمینه برای ما در نظر گرفته است هدف بسیار بزرگی است و البته برای توسعه کشور هم خیل با ارزش است و امیدوارم که همه انرژی خود را روی این کار بگذاریم تا انجام شود.
براساس این دستور وزیرارتباطات اولا به نظر می‌رسد توسعه VDSL کنار گذاشته شده است و دوم اینکه شما چگونه و با چه برنامه‌ای می‌توانید اینترنت مبتنی بر فیبرنوری را که شرکت‌های اینترنتی می‌گویند مخابرات و شهرداری برای توسعه آن، کمکی به آن‌ها نمی‌کند و توسعه در این بخش سرمایه‌گذاری زیادی می‌خواهد را اجرا کنید؟
VDSL هم یکی از گزینه‌هاست که برای افزایش سرعت اینترنت آن را توسعه می‌دهیم، اما ما همه تخم‌مرغ‌هایمان را دیگر در یک سبد نمی‌گذاریم. وزیر در حکمی که برای من زده‌اند گفته‌اند که توسعه سرعت اینترنت مبتنی بر فیبر باید باشد. مبتنی بر فیبر یعنی فیبرکشی تا خانه افراد باشد که می‌شود FTTH یا اینکه فیبرکشی تا کابینت و در اونجا از کابینت استفاده کنیم که روی سیم مسی است و این کار توسعه VDSL را به همراه خود دارد. ما توسعه VDSLرا رد نمی‌کنیم؛ اما تمام تلاشمان را روی توسعه فیبرنوری به سمت خانه‌ها می‌گذاریم.
وقتی توسعه بر مبنای فیبرنوری و VSDL در چهارسال گذشته به خاطر مخابرات و نبود سرمایه کافی اتفاق نیفتاده است شما قرار است چگونه این مسئولیت واگذار شده را انجام دهید؟
من تازه رسیده‌ام و در حال برنامه‌ریزی هستم. یکی از تکالیف من توسعه اینترنت بر مبنای فیبرنوری است که باید ظرف دوسه ماه آینده آن مشخص کنم که چگونه می‌خواهم این تکلیف را به انجام برسانم. اینکه می‌گویم انجام دهیم هم به معنی این نیست که تصدی‌گری کنیم؛ بلکه باید برنامه‌ای بریزیم که مخابراتی و شرکت‌های FCP آن را انجام دهند. البته شاید در این زمینه بتوانیم از اپراتورهای موبایل هم استفاده کنیم.
چرا و چطور در زمینه فیبرکشی می‌توانید از اپراتورهای موبایل استفاده کنید؟
چند دلیل دارم. اول اینکه اگر بخواهیم به شبکه موبایل ما کمک شود، باید بخش اینترنت ثابت را گسترش دهیم، مردم باید گزینه برای انتخاب داشته باشند تا فشار موبایل کم شود. ما اگر توسعه در شبکه موبایل بدهیم و فرکانس به اپراتورها واگذار کنیم، اگر با همین شیبی که مردم از موبایل استفاده میکنند که انشالله با ارائه خدمات بیشترهم شود، باز هم تنها موبایل جوابگو نیست. اگر ما بار را به سمت شبکه فیکس ببریم، می‌توانیم بار شبکه موبایل را کم کنیم تا کیفیت آن هم بهتر شود در واقع با این کار هم به اینترنت ثابت کمک می‌شود هم دیتای موبایل. دلیل دوم برای اصرار به فیبرکشی مربوط به توسعه اینترنت 5G است. 5G در آینده نزدیک به خانه‌ها خواهند شد و 5G علاوه بر فرکانس، نیازمند فیبر هم هست، بدون فیبر 5G امکان توسعه ندارد. پس اپراتورهای ما هم نیازمند فیبرهستند و شاید این شرایط به ما کمکی بدهد که اپراتورهای موبایل را وارد این فضا کنیم که در آینده بتوانند با شرکت‌های اینترنتی هم همکاری کنند و فیبرهای خودشان را در اختیار این شرکت‌ها بگذارند.
صحبت از فرکانس و کمبود آن کردید قرار بود رگولاتوری در مورد باند ۳۵۰۰۰ که مناسب برای ارائه 5G است برنامه‌ریزی و مزایده آن برگزار شود. قرار بود برای این فرکانس تا خرداد سال ۱۴۰۰ تصمیم‌گیری شود ولی این اتفاق نیفتاده است.
هنوز در حال کار روی آن هستیم و چون من هم تازه به سازمان آمده‌‌ام در حال کار روی آن هستم.
در این زمینه برای توسعه شبکه فیبر چقدر می‌توانید از اپراتور فیبرنوری که مجری آن ایرانیان‌نت است کمک بگیرد. اخیرا مصاحبه‌ای با مدیرعامل این شرکت داشتم و ایشان گفتند که دیگر رساندن فیبر به در منازل را کنار گذاشته و وارد شبکه‌سازی شده‌اند.
توسعه فیبرنوری در کشور کار خیلی بزرگی است و نیازمند همه شرکت‌هایی هستیم که در این زمینه کار میکنند. طبق مصوبه شورای مجازی در مورد شبکه ملی باید ۸۰ درصد خانوارها که حدود ۲۰ میلیون می‌شوند و کل استارت‌آپها هم که بای به سرعت ۱۰۰ مگ دسترسی داشته باشند حدود ۵ میلیون می‌شود، یعنی ما باید حدود ۲۵ میلیون ارتباطات بر مبنای تکنولوژی فیبرنوری را فراهم کنیم و واقعا این عدد بسیار بالایی است. پس اگر همه فعالان این حوزه برای توسعه فیبرنوری بی‌آیند بازهم جا برای کمک دیگران وجود دارد. این را هم بگویم خیلی دنبال این هستیم که این توسعه را متوازن در کل کشور به پیش ببریم. پس ایرانیان‌نت هم یکی از همکارانی می‌تواند باشد که به ما پیشنهاد بدهد که از شبکه فیبرنوری آن استفاده کنیم. ما سیاست‌ها را مشخص می‌کنیم و هر شرکتی که با این سیاست‌ها هماهنگ است می‌تواند به ما کمک کنند.
مخابرات در تمام این سال‌های گذشته براساس اظهارات مدیران دولت پیش فعالیتی انجام نداده تا اینترنت ثابت در کشور توسعه پیدا کند. شما قرار است چه کاری انجام دهید که این شرکت هم همراه شما برای توسعه قدم بردارد؟
مخابرات یکی از بازیگران بزرگ این صحنه است. اگر سیاستش در این مسیر قرار بگیرد بسیار بهتر می‌توانیم این پروژه را جلو ببریم؛ اما همان‌طور که قبلا هم گفته‌ام ما تخم‌مرغ‌هایمان را داخل یک سبد نمی‌گذاریم. ما همه را درگیر این پروژه می‌کنیم. برای مثال با پروانه همگرایی شبکه که چند ماه پیش تصویب شد ما سعی کردیم موبایلی‌ها را هم وارد توسعه شبکه در بخش اینترنت ثابت کنیم. هرچه بازیگران بیشتر باشد کار با سرعت بیشتری جلو می‌رود. چیزی که بهش رسیدیم و در سیاست‌هایمان هم مدون می‌کنیم این است که منطقی نیست که در یک شهر چند اپراتور دست به شبکه سازی بزنند، اپراتورها باید از زیرساخت همدیگر به صورت اشتراکی استفاده کنند ولی در لایه خدمات باید رقابتی باشند. مردم باید حق انتخاب داشته باشند و سرویس بهتر دریافت کنیم.
آیا تصمیمی برای ارائه پروانه جدید در راستای ارائه اینترنت ماهوارهای یا قانون گذاری در این زمینه دارید چون همین حالا پروژه استارلینک در آمریکا وارد فاز تجاری شده و طی سال‌های آینده پوشش جهانی خواهد داشت. رگولاتوری در این زمینه چه کار خواهد کرد؟
اینترنت ماهوارهای هم سرویس است که در دنیا در حال راه‌اندازی است. ماهواره هم یک تکنولوژی است. ما الان برنامه‌ای در این زمینه نداریم و باید برایش برنامه‌ریزی داشته باشیم. درآینده هم ممکن است اپراتور دارای ماهواره بخش خصوصی خودمان با همکاری سازمان فضایی وارد شود، علاوه بر این ممکن است شبکه‌های ماهوارهای که به سمت ارائه اینترنت بخواهند در کشور ما سرویس بدهند و این چیزی است که ما باید برایش چارچوب داشته باشیم. سراغ این نوع سرویس خواهیم رفت و برای آن مقرراتی خواهیم گذاشت آن هم به چند دلیل، از جمله بحث رقابت داخلی‌ها که جایگاهشان باید در برابر خارجی‌ها مشخص باشد.
فکر می‌کنم یکی از کارهای سختی که در پیش روی شما باشد مربوط به تعرفه است که همه شرکت‌ها ثابت و هم سیار معتقدند که با تغییر آن خیلی از مشکلات سرمایه‌گذاری آن‌ها حل خواهد شد. یکی از خواسته‌های وزیر هم از شما « «اصلاح نظام تعرفه‌گذاری در خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات با محوریت افزایش مطلوبیت اقتصادی تولید» است. برای این حوزه چه برنامه‌ای دارید و وقتی گفته می‌شود اصلاح تعرفه منظور چیست قرار است افزایش تعرفه داشته باشیم یا کاهش؟
تعرفه یک کار سخت و پیچیده‌ای است به چند دلیل. اول اینکه ما باید مراقب باشیم که به مردم فشار نیاید و از یک طرف باید مراقب باشیم که اپراتورها توان سرمایه‌گذاریشان حفظ شود، تا بتوانند پیشرفت کنند و در کنار آن سرویس باکیفیت در اختیار مردم قرار بگیرد.
اپراتور می‌گوید در صورتی من سرویس با کیفیت می‌توانم ارائه کنم که تعرفه‌ای که ۸ سال تغییر نکرده افزایش پیدا کند.
درست است. چون باید پیشرفت کنیم و از وضع موجود همیشه به سمت جلو برویم، باید شرایطی فراهم کنیم که امکان رشدشان فراهم شود. این شرکت‌ها حالا نیازمند سرمایه‌گذاری هستند. یک کاری که می‌توانیم بکنیم این است که هزینه سرمایه‌گذاری را با استفاده از واگذاری مثلا فرکانس کمتر کنیم یا برایشان ظرفیت‌سازی کنیم تا هزینه‌هایشان کمتر شود. یک بخش قضیه هم این است که اپراتور باید بهره‌بری‌اش را ببرد بالا و هزینه خودش را کم کند، یک بخش هم این است که اپراتور درآمد از سرویس‌هایی که روی شبکه ایجاد می‌شود داشته باشد و آخرش هم این که یک مقدار از مشکلش را با افزایش تعرفه برطرف کنیم. همه راه‌ها را رفتیم و اگر دیدیم کفایت نمی‌کند، راه اخر این است که تعرفه را افزایش دهیم و به نظر می‌رسد یک موقعی‌ها ناچار باشیم اینکار را انجام دهیم. چون اگر بگوییم تعرفه به نفع مصرف کنند پایین باشد مهم این است که اپراتوری باشد که سرویس دهد. اگر به نقطه‌ای برسیم که بدون افزایش تعرفه امکان حفظ کیفیت و اپراتور نیست باید تغییر تعرفه صورت بگیرد. آخرین الویت ما افزایش تعرفه از سمت کاربر است. ما سعی می‌کنیم درآمدهای دیگر برای شرکت‌ها جور کنیم.
شرکت مخابرات ایران طبق جلسه سه جانبه‌ای که رگولاتوری، شورای رقابت و مخابرات داشتند در نهایت شورای رقابت با افزایش تعرفه نگه‌داری شبکه موافقت و نتایج مصوبه برای رگولاتوری ارسال شده تا نظرتان را بگویید. این مصوبه به کجا رسیده و قرار است رگولاتوری در مورد خواسته مخابرات برای افزایش تعرفه هزینه نگه‌داری چه تصمیمی بگیرد؟
مصوبه چارچوب خوب و مناسبی است روی آن هم کار کرده‌ایم و می‌توانیم در دستور کمیسیون هم قرار دهیم؛ اما چیزی که برای ما مهم است و می‌خواهیم از آن مطمئن شویم این است که این افزایش تعرفه به طرفه سرمایه‌گذاری و توسعه شبکه این اپراتور پیش برود. درواقع چیزی که تصمیم‌گیری ما در مورد این مصوبه به تعویق انداخته این است که مطمئن شویم مخابرات از افزایش تعرفه برای سرمایه‌گذاری در شبکه خود استفاده می‌کند. هدف ما سرویس دهی بهتر به مردم است.
mardomefarda.ir/vdcebz8nijh8n.9bj.html
