قشم، جزيره‌اي انباشت از زباله

به گزارش مردم فردا، قِشم، جزیره‌ای در خلیج فارس و در استان هرمزگان با مساحتي حدود يكهزار و 500 كيلومتر مربع نه تنها بزرگترين جزيره ايران است، بلكه از بسياري كشورهاي مستقل جهان نيز بزرگتر است، اين جزيره دوران ساسانیان ابرکاوان خوانده مي‌شده است.
شهر قشم در شرقی‌ترین نقطه جزیره واقع شده و با وجود آنكه این شهر نسبت به کل جزیره مرکزیت هندسی ندارد، اما به دليل موقعیت مهم استراتژیک آن، دید گسترده به جنوب، شمال و شرق، دید به تنگه هرمز، نزدیکی به بندرعباس، از قدیم حايز اهمیّت بوده و عمده‌ترین سکونت‌گاه جزیره محسوب می‌شده‌است. انتخاب شهر قشم به عنوان پایگاه اصلی توسعه منطقه آزاد تجاری-صنعتی قشم نیز بر اهمیت این شهر افزوده‌است.
اين جزيره همچون دلفين زيبا و عظيم در تنگه استراتژيك هرمز واقع شده و فاصله آبي شهر قشم از بندرعباس 22 كيلومتر و نزديكترين فاصله آبي جزيره قشم با سرزمين مادر 8/1 كيلومتر در حد فاصل بندر لافت و روستاي پهل از توابع بندر خمير است.
آن گونه كه در كتاب‌ها آمده سابقه تاريخي قشم به پيش از اسلام برمي‌گردد و شامل 60 آبادي و پنج شهر قشم، درگهان، طبل، رمچاه، لافت و رمكان است.
سواحل زيبا، كوه‌هاي تنديس مانند، هكتارها جنگل شناور در آب دريا، ده‌ها گونه پرنده مهاجر يا ساكن، جزاير كوچك و آب انبارهاي قديمي، قلعه‌هاي تاريخي، غارهاي نمك، درخت انجير معابد و … از جمله ديدني‌هاي جزيره زيباي قشم است.
دريا و سواحل پيرامون قشم بسيار متنوع است. عمق متفاوت دريا، مسير حركت و گردش آب و وارد شدن آب رودخانه‌ها، موجب شده در اطراف قشم زيستگاه‌هاي گوناگوني به وجود آيد. انواع سواحل ماسه‌اي، صخره‌اي، جنگلي، گلي و بين جزر و مدي كه هر يك زيستگاه گياهان و جانوران متفاوت و متنوعي است، تنوع زيستي كم نظيري در اين حوالي به وجود آورده‌اند. آبسنگ‌هاي مرجاني اطراف قشم براي غواصان كشور و معدودي از غواصان جهان از جذابيت بالايي برخوردار است.
ديدني‌های جزيره
غارهاي خربس، قلعه‌هاي تاريخي، آبگيرها، سد گوران،‌ جنگل دریایی حرا، مسجدها، كوه‌هاي قشم، كوه نمك، زيارتگاه شاه شهيد، درخت انجير معابد، چاه‌هاي تلا،‌ جزاير مرجانی و آن طور كه در كتاب‌ها و بروشورهاي تبليغي درج شده قشم كيلومترها ساحل بكر و پاكيزه دارد.
سواحل زيبايي با بطري‌هاي پلاستيكي
اواخر هفته گذشته براي يك سفر كاري عازم جزيره قشم شدم، شهرهاي قشم و درگهان از نظر رعايت مسايل بهداشتي وضعيت مناسبي نداشند، پس از كمي گشت و گذار در مراكز خريد قشم و درگهان،‌ نوبت به ديدن مراكزي تفريحي رسيد. بر اساس آنچه در ذهنم وجود داشت تصميم گرفتم دقايقي را در كنار سواحل قشم بگذارانم.
با شور و شوق خاصي پس از طي مسافتي پارك زيتون در ضلع جنوبي سواحل قشم را براي استراحت انتخاب كردم، نخستين نكته‌اي كه توجهم را جلب كرد انبوهي از زباله‌هايي پلاستيكي بود كه زيبايي سواحل را به شدت تحت تاثير قرار داده بود.
ظروف يكبار مصرف، بطري‌هاي پلاستيكي و زباله‌هايي كه موجب خلق صحنه‌هايي شده است كه اگر كسي با چشمان خود نبيند باور نمي‌كند و جالب‌تر اينكه كسي در انديشه جمع‌آوري آنها نيست.
با ديدن چنين صحنه‌هايي جزاير كشورمان را با جزاير برخي كشورهاي همسايه مقايسه كردم و اينكه تفاوت از كجا تا كجاست و اينكه جزيره قشم تنها نام «منطقه آزاد قشم» را يدك مي‌كشد.
بهنام مرتضوي،‌ يكي از افرادي است كه همراه خانواده در سواحل جزيره قشم حضور دارد در اين باره گفت: من از ديدن اين صحنه بسيار دلگير شدم و توقع ديدن سواحلي زيبا و درخور نام خليج فارس و كشورمان را داشتم و سواحلي كه اين همه زباله ريخته شده است هرگز پذيرفتني نيست.
او اظهار كرد: من به كشورهاي زيادي سفر كرده‌ام اما چنين مناظر زشتي را در سواحل هيچ كشوري نديده‌ام و نمي‌دانم چرا مسئولان توجهي به اين موضوع نمي‌كنند، البته مردم هم بايد همكاري كنند و از ريختن زباله در سواحل خودداري كنند.
م. حيراني،‌ مدرس يكي از دانشگاه‌ها نيز با ابراز تاسف از انباشت زباله تجديد ناپذير اظهار كرد: من پژوهشگر هستم و به سواحل كشورهاي ديگر نيز سفر كرده ام ولي چنين منظره‌اي را تا كنون نديده ام.
او به انتقاد از وضعيت سواحل جزيره قشم گفت: ساحل قشم واقعا زيباست اما وجود زباله در سواحل زيبايي‌هاي جزيره را تحت‌الشعاع قرار داده است.
جاسم جادري، كه از بوميان قشم است در باره انباشت زباله در سواحل قشم گفت: برخي مواقع انباشت زباله در سواحل به حدي است كه ما خجالت مي‌كشيم، مسئولان توجهي به اين امر ندارند و گردشگراني كه به اين سواحل مي‌آيند هم زباله‌هاي خود را در ساحل رها مي‌كنند.
او اضافه كرد:‌ ما ساكنان قشم از مسئولان سازمان منطقه آزاد قشم مي‌خواهيم كه نسبت به جمع‌آوري زباله‌هاي موجود در سواحل قشم تلاش بيشتري داشته باشند و از مردم نيز درخواست داريم كه زباله‌هاي خود را در ساحل رها نكنند.
به گفته جادري بخشي از اين زباله‌ها را كشتي‌هايي كه در خليج فارس تردد مي‌كنند توليد مي‌كنند كه آب آنها را بر اثر جزر و مد به سواحل مي‌آورد و اين مناظر نابهنجار كم و بيش در سواحل قشم ديده مي‌شود و بايد مسئولان توجه بيشتري به اين موضوع داشته باشند.
البته ما هرچه نگاه كرديم در ساحل پارك زيتون سطل زباله‌اي پيدا نركرديم،‌ در پارك سطل زباله بود اما در ساحل محلي براي ريختن زباله پيش بيني نشده بود.
يكي از فرهنگيان قشمي گفت: زباله‌ها به‌ويژه مواد پلاستیکی توسط خدمه كشتي‌ها،‌ مسافران و شهروندان و بدون توجه به مسايل زيست محيطي در سواحل، مناطق گردشگری و دریا رها مي‌شود.
او با انتقاد از بي توجهي مسئولان قشم به مسايل زيست محيطي اظهار كرد: اگر مردم نسبت به مسايل محیط‌زیست مطلع شوند و مسئولان نيز در اين باره فرهنگسازي كنند يقينا شاهد چنين صحنه‌هاي زشتي نخواهيم بود.
به گفته او چندي پيش مدير خدمات شهري و روستايي سازمان منطقه آزاد قشم اعلام كرد كه جمع‌آوری نشدن صحیح و انتقال زباله و همچنین دفع و دفن غيراصولي آن موجب آلودگي محيط زيست و از بين رفتن صدها هكتار زمين در جزيره قشم شده است.
وضعيت مناطق شهري درگهان و قشم
بسياري از مردمي كه با صرف هزينه زياد به جزيره قشم مي‌آيند دو هدف دارند،‌ ديدن مكان‌هاي گردشگري قشم و خريد ‌از مراكز تجاري،‌ ولي وضعيت قشم و درگهان چندان مناسب نام منطقه آزاد قشم نيست و در مقايسه با ساير مناطق آزاد در رتبه پايين‌تري قرار مي‌گيرد.
وجود زباله در معابر شهرهاي قشم و درگهان،‌ چهره نازيبا ايجاد كرده است و بوي نا مطلوبي نداشت و مانند سواحل قشم زباله‌هاي زيادي در سطح شهر ديده مي‌شد.
وضعيت نگران كننده آب جزيره قشم
تابستان امسال بود كه خبري در باره تغيير رنگ و بوي آب در جزيره قشم خواندم كه دليل اصلي آن اعلام نشد، ولي برخي مسئولان رفت‌وآمد برخي كشتي‌هاي خارجي و رهاسازي جلبك‌هاي با قابليت انتشار بالا و بروز توفان‌ را از عوامل دخيل در تغيير كيفيت آب قشم اعلام كردند.